การที่ ต้นมะนาวสะสมแอนโทไซยานิน (Anthocyanin) จำนวนมาก บ่งบอกได้หลายอย่าง ขึ้นอยู่กับบริเวณที่สะสมและสภาพแวดล้อมครับ

ความหมายของการสะสมแอนโทไซยานิน

1. การตอบสนองต่อความเครียด (Stress Response)

• เกิดเมื่อพืชเผชิญ อากาศเย็นจัด, แสงแดดแรง, ความแห้งแล้ง, หรือการขาดธาตุอาหารบางชนิด (โดยเฉพาะฟอสฟอรัส)

• แอนโทไซยานินทำหน้าที่ช่วยดูดซับรังสี UV และลดการเกิดอนุมูลอิสระ

2. การปกป้องใบอ่อน/เนื้อเยื่ออ่อน

• ใบอ่อนของมะนาวบางช่วงอาจมีสีม่วงแดง เพราะมีแอนโทไซยานินสูง ช่วยป้องกันคลอโรพลาสต์ที่กำลังพัฒนาไม่ให้ถูกแดดทำลาย

3. การสะสมพลังงานที่ผิดสมดุล (C/N imbalance)

• ถ้ามะนาวมีคาร์โบไฮเดรตสะสมสูง แต่การเจริญเติบโตชะงัก (เช่น อากาศเย็นจัดหรือขาดไนโตรเจน) พืชจะแปลงไปสร้างแอนโทไซยานินมากขึ้น

4. สัญญาณเตือนด้านโภชนาการ

• ใบหรือกิ่งที่สะสมสีม่วงมาก อาจเป็นสัญญาณว่า ต้นกำลังขาดฟอสฟอรัส (P) หรือ ธาตุรองบางชนิด ส่งผลต่อการสังเคราะห์พลังงาน

5. เมื่อแอนโทไซยานินสะสม

• จะพบว่ายอดอ่อนจะเป็นสีม่วงซึ่งพบได้ทั่วไปในมะนาวตระกูลแป้นพิจิตร แต่สำหรับหน้าหนาวสวนของเราเคยเจอในมะนาวแป้นรำไพ2 รวมถึงอาจจะพบได้ในเปลือกของเมล็ดอ่อน

จะสังเกตอย่างไรว่าเป็นปกติหรือผิดปกติ?

• ปกติ: ใบอ่อนม่วงแล้วค่อย ๆ เขียวเมื่อโตเต็มที่

• ผิดปกติ: ใบแก่ยังคงม่วง/แดงเข้ม ยอดแคระ ผลผลิตลดลง

แนวทางจัดการ

• ตรวจสอบดินและปุ๋ย: เน้น ฟอสฟอรัส + โพแทสเซียม ให้สมดุลกับไนโตรเจน

• รดน้ำสม่ำเสมอ: ไม่ให้พืชเครียดน้ำ

• ช่วงอากาศเย็น: ใช้การคลุมโคนหรือพ่นธาตุอาหารเสริมเพื่อลดความเครียด

• หากต้องการเร่งการแตกยอดใหม่: เสริมไนโตรเจนเล็กน้อย แต่ไม่ให้มากเกินจนต้นแตกใบหนาแน่น

13 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร