การ ปลดปล่อยแมกนีเซียม (Mg²⁺) จากแร่ดิน เป็นแหล่งธาตุอาหารสำคัญที่ทำให้พืช เช่น มะนาว ได้รับธาตุแมกนีเซียมไปสร้าง คลอโรฟิลล์ และเกี่ยวข้องกับการเคลื่อนย้ายพลังงานในพืช

แหล่งแมกนีเซียมในดิน

1. แร่ในกลุ่มซิลิเกต (Silicate minerals)

• ไพร็อกซีน (Pyroxene)

• โอลิวีน (Olivine)

• ไบโอไทต์ (Biotite mica)

• เวอร์มิคูไลต์ (Vermiculite)

เป็นแหล่งแมกนีเซียมที่ถูกปลดปล่อยช้า (slow release)

2. แร่คาร์บอเนต

• โดโลไมท์ (CaMg(CO₃)₂) ใช้ปรับปรุงดิน และเป็นแหล่ง Mg ที่ละลายง่ายกว่า

กระบวนการปลดปล่อย Mg จากแร่ดิน

1. การผุพังเชิงเคมี (Chemical weathering)

• น้ำ (H₂O) และกรดคาร์บอนิก (H₂CO₃ จาก CO₂ + H₂O) แทรกเข้าไปในแร่

• ทำให้พันธะโลหะ–ออกซิเจนแตก Mg²⁺ หลุดออกมา

2. การแลกเปลี่ยนประจุ (Cation exchange)

• ดินมีคอลลอยด์ดินเหนียวและอินทรีย์วัตถุที่มีประจุลบ

• เมื่อมี H⁺ หรือ K⁺, Ca²⁺, Na⁺ มาแทนที่ Mg²⁺ หลุดออกสู่สารละลายดิน

3. การละลายจากแร่คาร์บอเนต

• โดโลไมท์ + กรดคาร์บอนิก Ca²⁺ + Mg²⁺ + HCO₃⁻

• ปลดปล่อย Mg ได้เร็วในดินที่เป็นกรดอ่อน

ปัจจัยที่มีผลต่อการปลดปล่อย Mg

1. pH ดิน

• ดินกรดจัด (pH < 5.5) Mg ละลายออกมาได้มาก แต่ก็เสี่ยงถูกชะล้างออกไปง่าย

• ดินด่างเกินไป Mg ตกตะกอน ดูดใช้ได้น้อย

2. ความชื้นและการระบายน้ำ

• ความชื้นพอเหมาะช่วยให้เกิดการผุพังแร่

• แต่น้ำขังนาน Mg ถูกชะล้างออกไป

3. อินทรีย์วัตถุ

• กรดอินทรีย์จากการสลายตัวของปุ๋ยหมัก/ปุ๋ยคอก ช่วยละลาย Mg จากแร่

ความสำคัญกับมะนาว

• Mg เป็นแกนกลางของ โมเลกุลคลอโรฟิลล์ ช่วยให้ใบมะนาวเขียวเข้ม

• ช่วยในการ เคลื่อนย้ายน้ำตาลและพลังงาน (ATP) ส่งผลต่อการติดดอกออกผล

• ขาด Mg ใบแก่เหลืองระหว่างเส้นใบ แต่เส้นใบยังเขียว (interveinal chlorosis)

สรุป: การปลดปล่อย Mg จากแร่ดินเกิดจาก การผุพังเชิงเคมี + การแลกเปลี่ยนประจุ + การละลายจากแร่คาร์บอเนต ปัจจัยหลักที่ควบคุมคือ pH ดิน ความชื้น และอินทรีย์วัตถุ ถ้าบริหารดินดี มะนาวก็จะได้ Mg พอเพียง ใบเขียวและสังเคราะห์แสงได้เต็มที่

16 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร