ความชื้นในดินและปริมาณน้ำเป็นสองปัจจัยที่สัมพันธ์กันโดยตรง และเป็นหัวใจของการดูแลมะนาวให้ได้ผลผลิตดี เพราะถ้าสมดุลไม่เหมาะสม ทั้งรากและการออกดอกติดผลจะเสียหายได้

1. ความชื้นในดินคืออะไร

คือ ปริมาณน้ำที่เก็บอยู่ในช่องว่างของดิน ระหว่างอนุภาคดินและอินทรียวัตถุ แบ่งได้ 3 ระดับสำคัญ

• ความชื้นอิ่มตัว (Saturation) – น้ำเต็มทุกช่องว่างในดิน รากขาดอากาศง่าย

• ความชื้นเหมาะสม (Field capacity) – มีทั้งน้ำและอากาศพอเหมาะ รากดูดน้ำได้ดีที่สุด

• จุดเหี่ยวถาวร (Permanent wilting point) – น้ำเหลือน้อยเกินไป พืชเหี่ยวและฟื้นยาก

2. ปริมาณน้ำที่เหมาะสมกับมะนาว

มะนาวชอบดิน ชื้นสม่ำเสมอแต่ไม่แฉะ ความชื้นในดินควรอยู่ประมาณ 60–80% ของ field capacity ปริมาณน้ำขึ้นกับเนื้อดิน:

• ดินทราย รดถี่ขึ้น ปริมาณต่อครั้งน้อย

• ดินร่วน รดปานกลาง

• ดินเหนียว รดห่างขึ้น ปริมาณต่อครั้งมากกว่า แต่ต้องระวังน้ำขัง

3. วิธีตรวจความชื้นในดิน

• มือสัมผัส: บีบดินแล้วแตกง่าย = แห้งเกินไป, บีบแล้วจับตัวแต่ไม่เปียกมือ = เหมาะสม

• แท่งวัดความชื้น (Soil moisture meter) – อ่านค่าเป็น % ได้แม่นยำ

• การสังเกตต้น: ใบอ่อนเหี่ยวตอนบ่าย แต่ฟื้นตอนเย็น = ดินเริ่มขาดน้ำ

4. ความสัมพันธ์ระหว่างความชื้นกับมะนาว

5. เทคนิคการจัดการ

• ใช้ ระบบน้ำหยด คุมปริมาณแม่นยำ ลดการสูญเสียน้ำ

• คลุมโคน (Mulching) ด้วยฟางหรือวัสดุอินทรีย์เพื่อลดการระเหย

• รดน้ำตอนเช้าหรือตอนเย็น เพื่อให้การสูญเสียน้ำน้อยที่สุด

16 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร