ค่า pH ของดินไม่นิ่ง (แกว่งขึ้นลงไม่คงที่) เป็นสัญญาณที่บ่งชี้ว่ามีบางสิ่งในระบบดินไม่สมดุล เช่น การใช้ปุ๋ยไม่เหมาะสม, ระบบรากมีปัญหา, หรือจุลินทรีย์ในดินไม่คงตัว เป็นต้น

สาเหตุที่ทำให้ค่า pH ของดินไม่นิ่ง

1. การใช้ปุ๋ยเคมีบ่อย/ไม่หมุนเวียน

• ปุ๋ยไนโตรเจน (โดยเฉพาะยูเรียหรือแอมโมเนียมซัลเฟต) จะทำให้ดินเป็นกรดอย่างรวดเร็ว

2. การเติมอินทรียวัตถุที่ยังไม่สลาย

• ใส่ปุ๋ยคอกสด หรือหมักไม่ดี ทำให้จุลินทรีย์ในดินดึงไนโตรเจนไปใช้ ดินเป็นกรดชั่วคราว

3. การรดน้ำด้วยน้ำที่มี pH ไม่เหมาะสม

• น้ำกร่อย น้ำบาดาลบางแหล่งมี pH สูงหรือต่ำมาก ส่งผลโดยตรงต่อดิน

4. จุลินทรีย์ในดินไม่สมดุล

• ดินที่ตาย (ไม่มีจุลินทรีย์ดี) จะควบคุม pH ไม่ได้ เพราะไม่มีสิ่งมีชีวิตช่วยปรับสมดุล

5. การระบายของดินไม่ดี

• ดินแน่น ดินเหนียว หรือปลูกในที่น้ำขัง การหมุนเวียนอากาศไม่ดี ค่า pH แกว่งง่าย

6. พ่นสารหรือปุ๋ยพ่นใบตกลงดินจำนวนมาก

• เช่น สารพ่นแคลเซียม ฟอสฟอรัส โมลิบดินัม ฯลฯ หากตกลงดินเรื่อย ๆ จะเปลี่ยน pH ได้

วิธีแก้ไข / ปรับค่า pH ให้เสถียร

1. เติมอินทรียวัตถุที่สลายตัวดีแล้ว

เช่น ปุ๋ยหมักสุก, ฮิวมัส, น้ำหมักชีวภาพเจือจาง จะช่วยให้จุลินทรีย์กลับมาสร้างสมดุลและกัน pH แกว่ง

2. ทดสอบ pH น้ำที่ใช้รดต้น

• ถ้า pH ในน้ำต่ำกว่า 5 หรือสูงกว่า 8 ควรปรับหรือเปลี่ยนน้ำ

3. งดใช้ปุ๋ยเคมีสลับช่วง

• ให้เว้นระยะการใส่ปุ๋ยเคมีบ้าง โดยใช้ปุ๋ยอินทรีย์เสริมแทน เช่น ใช้น้ำหมักปลา, น้ำหมักมูลสัตว์เจือจางแทนในบางสัปดาห์

4. ปลูกพืชคลุมดิน หรือใส่หญ้าแห้งคลุมหน้าแปลง

• ช่วยควบคุมความชื้นหน้าดิน และลดความผันผวนของ pH ได้ดี

5. เติมจุลินทรีย์ปรับสมดุลดิน

• เช่น EM, จุลินทรีย์ป่า, บาซิลลัส หรือแอคติโนมัยซีต ช่วยควบคุมพีเอชอย่างธรรมชาติ

6. กรณีดินเป็นกรด (pH < 5.5)

• โรยปูนขาวบาง ๆ เฉพาะจุด หรือใช้โดโลไมต์อัตรา 100–200 กรัม/ตร.ม.

7. วัด pH ที่ระดับลึก 5–10 ซม.เสมอ

• อย่าวัดที่ผิวดินอย่างเดียว เพราะ pH บนผิวจะเปลี่ยนง่ายตามแสง ฝน น้ำปุ๋ย

9 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร