ประจุไฟฟ้ากับการใช้ปุ๋ยเร่งดอก
ประจุไฟฟ้าในดิน (Electrical charges) มีบทบาทสำคัญอย่างมากต่อการดูดซึมปุ๋ย โดยเฉพาะในช่วง การเร่งดอกของมะนาวหรือพืชออกดอกทั่วไป ซึ่งจำเป็นต้องใช้ปุ๋ยเฉพาะกลุ่ม เช่น ฟอสฟอรัส (P), โพแทสเซียม (K), แคลเซียม (Ca), โบรอน (B) ฯลฯ หากไม่เข้าใจเรื่อง "ประจุไฟฟ้า" ของดินและธาตุอาหาร อาจใส่ปุ๋ยแล้วไม่ได้ผล
ความสัมพันธ์ระหว่าง "ประจุไฟฟ้า" กับการดูดปุ๋ย
| องค์ประกอบ | ประจุไฟฟ้า | ผลกระทบต่อการดูดปุ๋ย |
|---|---|---|
| ดินเหนียว / อินทรียวัตถุ | ประจุลบ (-) | ดูดจับธาตุอาหารที่มี ประจุบวก (+) ได้ดี เช่น N⁺, K⁺, Ca²⁺, Mg²⁺ |
| ปุ๋ยธาตุอาหารส่วนใหญ่ | ประจุบวก (+) | ถ้าใส่มากเกินไปจะถูกดินดูดไว้ ไม่ละลาย หรือพืชดูดไม่ได้ทันที |
| ฟอสฟอรัส (P) | ไม่ใช่ประจุ + หรือ - โดยตรง แต่จะ จับตัวกับ Ca, Fe, Al | ทำให้ ตกตะกอนในดิน pH สูงหรือต่ำจัด พืชดูดไม่ได้ |
| ปุ๋ยใบ / ปุ๋ยทางใบ | ไม่ผ่านการจับในดิน | มีผลรวดเร็วกว่าเพราะไม่ต้องแข่งขันกับ "ประจุในดิน" |
ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับ "การใช้ปุ๋ยเร่งดอก" และประจุไฟฟ้า
1. การเลือกชนิดปุ๋ย
• ใช้ปุ๋ยที่มี ฟอสฟอรัส (P) และ โพแทสเซียม (K) เด่น เช่น สูตร 8-24-24, 0-52-34
• ฟอสฟอรัสไม่เคลื่อนที่ในดิน ต้องใส่ใกล้ราก หรือพ่นทางใบ
• โพแทสเซียมช่วยเรื่องคุณภาพดอก ผล ความหวาน การแบ่งเซลล์
2. ค่า pH ของดิน (มีผลต่อประจุและการจับธาตุ)
• pH 5.5–6.5 คือช่วงที่ธาตุส่วนใหญ่ดูดได้ดีที่สุด
• ถ้า pH สูง (ด่าง) ฟอสฟอรัสถูกจับกับ Ca ดูดไม่ได้
• ถ้า pH ต่ำ (กรดจัด) ฟอสฟอรัสถูกจับกับ Fe/Al ใช้ไม่ได้เช่นกัน
3. ประจุในดินที่มากเกินไป
• ดินที่ใส่ปุ๋ยเคมีสะสมบ่อย มี แอมโมเนีย (NH₄⁺) หรือ โพแทสเซียม (K⁺) มาก ดินจะดูดไว้ ไม่ปล่อยให้รากดูดง่าย
• หากใส่ แคลเซียม มาก จะไปแย่งจับกับโพแทสเซียมและแมกนีเซียม พืชขาดสมดุลธาตุ
วิธีปรับสมดุลประจุ-ดินเพื่อเร่งดอกให้ได้ผล
| แนวทาง | อธิบาย |
|---|---|
| ตรวจ pH ดินก่อนใส่ปุ๋ยเร่งดอก | เพื่อไม่ให้ฟอสฟอรัสตกตะกอน ควรรักษา pH 5.5–6.5 |
| เติมอินทรียวัตถุ (ปุ๋ยหมัก, น้ำหมัก) | ช่วยเพิ่ม CEC (ความสามารถในการแลกเปลี่ยนประจุ) พืชดูดธาตุได้ดีขึ้น |
| ใช้ปุ๋ยทางใบในช่วงเร่งดอก | เช่น 0-52-34 หรือ MKP, โบรอน, แคลเซียม พืชดูดตรงไม่ผ่านดิน |
| ใช้แร่ภูเขาไฟหรือฮิวมิค | ช่วยจับธาตุพอดี ไม่แน่นเกินไป เหมาะกับการเตรียมดินเร่งดอก |
| ควบคุมอัตราใส่ปุ๋ยไม่ให้สูงเกิน | ไม่ให้เกิดประจุบวกมากเกินในดิน เพราะจะไป "ขัดขวาง" การดูดธาตุอื่น |
สรุป
การเร่งดอกจะได้ผลดี เมื่อเข้าใจกลไกประจุไฟฟ้าในดินและธาตุอาหาร หากใส่ปุ๋ยแบบเดิมซ้ำ ๆ โดยไม่ปรับสมดุลไฟฟ้าและค่า pH จะทำให้ธาตุเร่งดอก (เช่น P, K, B, Ca) ดูดไม่ได้หรือดูดได้ไม่เต็มที่
22 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร