ความแตกต่างระหว่างแบคทีเรียกับไวรัส
ความแตกต่างระหว่าง แบคทีเรีย (Bacteria) และ ไวรัส (Virus) มีความชัดเจนมากในเชิงชีววิทยา โดยทั้งสองเป็นจุลชีพที่สามารถก่อโรคได้ทั้งในคน สัตว์ พืช แต่มี โครงสร้าง การดำรงชีวิต และวิธีการควบคุมแตกต่างกันโดยสิ้นเชิง
เปรียบเทียบความแตกต่างระหว่างแบคทีเรียกับไวรัส
| หัวข้อ | แบคทีเรีย (Bacteria) | ไวรัส (Virus) |
|---|---|---|
| ขนาด | ใหญ่กว่า (ประมาณ 1–5 ไมโครเมตร) | เล็กมาก (20–300 นาโนเมตร) |
| โครงสร้าง | มีผนังเซลล์ เยื่อหุ้มไซโตพลาสซึม และ DNA | ไม่มีเซลล์ มีแค่สารพันธุกรรม (DNA หรือ RNA) และเปลือกโปรตีน |
| สิ่งมีชีวิตหรือไม่? | เป็นสิ่งมีชีวิตเซลล์เดียว (prokaryote) | ไม่ใช่สิ่งมีชีวิตสมบูรณ์ อยู่ได้เฉพาะในเซลล์เจ้าบ้าน |
| การขยายพันธุ์ | แบ่งเซลล์ตัวเองได้ (Binary fission) | ต้องเข้าไปอยู่ในเซลล์เจ้าบ้านเพื่อใช้กลไกเจ้าบ้านในการเพิ่มจำนวน |
| ที่อยู่ | ดิน น้ำ อากาศ ร่างกายสัตว์/พืช | ต้องอยู่ในเซลล์ของสิ่งมีชีวิตเท่านั้น |
| การรักษา/ควบคุม | ใช้ยาปฏิชีวนะ (antibiotics) ได้ | ยาปฏิชีวนะไม่ช่วย ต้องใช้วัคซีนหรือภูมิคุ้มกัน |
| มีประโยชน์หรือไม่ | มีทั้งชนิดดีและชนิดร้าย (เช่น ช่วยย่อยสารอินทรีย์ในดิน) | ส่วนใหญ่ก่อโรค แต่บางชนิดใช้ทำวัคซีน วิจัยยา |
| ตัวอย่างโรคในพืช | โรคแคงเกอร์มะนาว (จาก Xanthomonas) | โรคใบด่างพืชตระกูลแตง / ใบหงิก (ไวรัสใบด่างพืช) |
สรุปสั้น ๆ
| แบคทีเรีย | ไวรัส | |
|---|---|---|
| มีเซลล์ | ||
| อยู่ลำพังได้ | ||
| ใช้ยาปฏิชีวนะได้ | ||
| ต้องใช้วัคซีน | บางกรณี | |
ในพืช เช่น มะนาว
โรคจากแบคทีเรีย:
• แคงเกอร์ (canker): มีรอยแผลนูน ใบจุดดำ-น้ำตาล ขอบเหลือง
• มักแพร่โดยละอองน้ำ ฝน ลม เครื่องมือตัด
โรคจากไวรัส:
• ใบหงิก ใบด่าง เส้นใบซีด ผิดรูป: ไม่มียารักษาโดยตรง
• มักแพร่โดย เพลี้ยอ่อน เพลี้ยไฟ แมลงพาหะ ต้องควบคุมแมลง
17 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร