เมื่อต้นมะนาวอวบน้ำ หมายถึง เซลล์ใบ กิ่ง และผลมีน้ำสะสมมากเกินไป จนเกิดลักษณะอวบนิ่ม ฉ่ำน้ำ มักเกิดในช่วงฝนตกชุก ดินชื้นจัด หรือรดน้ำบ่อยเกิน สิ่งที่ตามมาคือ ปัญหาหนักในระบบต้น-ใบ-ราก และการออกดอกติดผล

ผลข้างเคียงเมื่อมะนาว "อวบน้ำ"

1. โครงสร้างเซลล์หย่อน–อ่อนแรง

• น้ำมากเกินในเซลล์ เซลล์พองและบวม

• ผนังเซลล์บางลง ต้นอ่อนแอ

• ระบบการขนส่งน้ำ-อาหารทำงานช้าลง

ส่งผลให้ “ยอดอ่อนโค้งงอ”, “ใบอ่อนบิดเบี้ยว”, และ “ไม่แตกยอดใหม่”

2. รากหยุดเดิน ขาดการดูดธาตุ

• ดินชื้นเกิน / น้ำขัง ออกซิเจนในดินต่ำ รากขาดอากาศ รากฝอยไม่งอก

• ต้นอวบน้ำจนไม่จำเป็นต้องดูดน้ำจากราก รากไม่ถูกกระตุ้น หยุดพัฒนา

• ธาตุรอง/ธาตุเสริมดูดซึมได้น้อยลงมาก

3. ยับยั้งการออกดอก

• มะนาวที่อวบน้ำจะ “ไม่ออกดอก” เพราะต้นเข้าใจว่า “สภาพแวดล้อมดี ไม่จำเป็นต้องสืบพันธุ์”

• การสะสมคาร์โบไฮเดรต (น้ำตาล) ลดลง เพราะพืชเน้นขยายเซลล์ ไม่เก็บสะสม

• ตาดอกไม่ถูกกระตุ้น ออกแต่ใบอ่อน

4. ผลมะนาวคุณภาพต่ำ

• ถ้าอวบน้ำในระยะติดผล: เนื้อแฉะ ไม่แน่น เปลือกหนา กลิ่นอ่อน น้ำจืด ไม่เปรี้ยวเข้ม ผลมีโอกาสแตกง่าย เมื่อแดดกลับแรง

5. เสี่ยงต่อโรคและแมลง

• สภาพอวบน้ำ + ความชื้นสูง = สวรรค์ของเชื้อรา เช่น ใบติด ใบด่าง แคงเกอร์

• เพลี้ยและไรชอบดูดน้ำจากใบอ่อนอวบน้ำ

• การพ่นยาหรือสารชีวภัณฑ์อาจซึมเข้าช้า หรือสะท้อนออกเพราะผิวใบมัน

อาการเตือนว่า “ต้นมะนาวอวบน้ำเกินไป”

วิธีแก้ไข

• งดน้ำ 3–7 วัน แล้วค่อยปรับรดใหม่ให้พอดี

• คลุมโคนบาง ๆ ไม่ให้ดินแฉะ แต่ไม่ปิดแน่นเกิน

• พ่น แคลเซียม-โบรอน บำรุงผนังเซลล์ให้แข็งแรง

• ใช้สารชีวภัณฑ์ที่กระตุ้นการแตกยอดแทนฮอร์โมนสังเคราะห์

• กระตุ้นรากด้วยน้ำหมักที่มีฮอร์โมนจากหน่อกล้วย/ถั่วเน่า เพื่อให้ระบบรากทำงานมากขึ้น

6 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร