การยับยั้งโรคแคงเกอร์

โรคแคงเกอร์ (Canker) ในมะนาวและพืชตระกูลส้ม เกิดจากแบคทีเรียชื่อ Xanthomonas axonopodis pv. citri มีผลร้ายแรงต่อทั้งใบ กิ่ง และผล โดยเฉพาะในช่วงฝนชุก ความชื้นสูง ลมแรง หรือสวนที่พ่นน้ำแรงๆ จนเกิดแผลบนพืช

อาการของโรคแคงเกอร์

ส่วนของพืช ลักษณะอาการ
ใบ จุดกลมสีน้ำตาลนูนกลาง ใบอาจมีรอยฉีกหรือหลุดเป็นรู
กิ่งอ่อน จุดแผลนูนตามผิว แผลขยาย ทำให้กิ่งแห้งตาย
ผลมะนาว จุดกลมแข็งนูน ผิวหยาบ ทำให้ผลเสีย, ไม่ขายได้
โรคแพร่กระจายผ่าน น้ำฝน, ละอองน้ำ, แมลงปากดูด, เครื่องมือตัดแต่ง

แนวทางการยับยั้งโรคแคงเกอร์อย่างได้ผล

1. ป้องกันการเกิดแผลที่ใบและกิ่ง

• ตัดแต่งกิ่งให้โปร่ง ลดแรงลมและแรงปะทะของฝน

• เลี่ยงการพ่นน้ำหรือใช้ระบบน้ำที่แรงกระแทกใบ

• หลีกเลี่ยงการแต่งกิ่งช่วงฝนตก หรือถ้าแต่ง พ่นฆ่าเชื้อหลังแต่ง

2. ใช้ชีวภัณฑ์ป้องกันอย่างต่อเนื่อง

ชีวภัณฑ์ วิธีใช้ หมายเหตุ
บาซิลลัส ซับทิลิส (Bacillus subtilis) พ่นทางใบทุก 7–10 วัน ป้องกันเชื้อแบคทีเรีย, กระตุ้นภูมิต้น
บาซิลลัส อะมิโลลิควิแฟซิเอนส์ (BAA) พ่นสลับกับ B. subtilis เสริมฤทธิ์ต้านแบคทีเรีย
น้ำส้มควันไม้เจือจาง (10–20 ซีซี/น้ำ 20 ลิตร) พ่นช่วงเย็นหลังฝน ยับยั้งเชื้อ + ทำลายฟิล์มไขมันบนใบที่แบคทีเรียเกาะอยู่

3. พ่นสารคอปเปอร์ (Copper) อย่างปลอดภัย

• สารคอปเปอร์ช่วย เคลือบใบ/กิ่ง/ผล ป้องกันเชื้อแบคทีเรียและรา

• เช่น: คอปเปอร์ไฮดรอกไซด์ (Copper hydroxide), คอปเปอร์ออกซีคลอไรด์ (Copper oxychloride)

• พ่นบางๆ ทุก 7–14 วัน ในช่วงฝนชุก หรือหลังแต่งกิ่ง

• อย่าพ่นช่วงแดดจัดหรือร่วมกับน้ำหมักเข้มข้น ใบไหม้

4. ควบคุมแมลงพาหะ เช่น เพลี้ยไฟ เพลี้ยไก่แจ้

• แมลงเหล่านี้เจาะใบ นำเชื้อเข้าสู่ใบได้ง่าย

• ใช้น้ำหมักสมุนไพร เช่น พริก+กระเทียม+เหล้าขาว หรือชีวภัณฑ์บีที + สไปโนซาด สลับกัน

5. ตัดใบ/ผลที่ติดเชื้อทิ้งอย่างระมัดระวัง

• เก็บใส่ถุงแล้วเผาหรือฝัง ล้างมือ/กรรไกรด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อทุกครั้งที่ตัด

สรุปแนวทางป้องกันโรคแคงเกอร์แบบครบวงจร

แนวทาง รายละเอียด
ตัดแต่งกิ่งโปร่ง ลดการเกิดแผล-ความชื้นสะสม
พ่นคอปเปอร์บาง ๆ ช่วงฝนชุก เคลือบผิวใบ-ผล
ใช้ B. subtilis / น้ำส้มควันไม้ ป้องกันเชื้อและช่วยเคลือบผิว
คุมแมลงพาหะ ลดโอกาสเชื้อเข้าทางใบเจาะ
ตัดส่วนที่ติดเชื้อทิ้งทันที หยุดการแพร่กระจาย

29 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร