สารไซโตไคนนิน

ไซโตไคนนิน (Cytokinin) เป็นสารควบคุมการเจริญเติบโตของพืช (Plant hormone) ที่มีบทบาทสำคัญต่อ การแบ่งเซลล์ การแตกยอด การฟื้นต้น การสร้างตาดอก และยังช่วยให้พืช “แข็งแรง” โดยกระตุ้นการทำงานของเซลล์พืชระดับลึกลงไป

หน้าที่สำคัญของ ไซโตไคนนิน ในพืช (รวมถึงมะนาว)

บทบาท รายละเอียด
กระตุ้นการแบ่งเซลล์ เพิ่มจำนวนเซลล์ในยอด ใบ ดอก ผล
เร่งการแตกยอดใหม่ กระตุ้น "ตานอน" ให้กลายเป็นยอดใหม่
ช่วยกระตุ้นตาดอก ทำงานร่วมกับจีเบอเรลลิน (GA)
ชะลอการแก่ของใบ ใบไม่เหลืองไว สังเคราะห์แสงดีต่อเนื่อง
ฟื้นฟูพืชเครียด เช่น หลังโดนหนาวจัด ร้อนจัด หรือสารพิษ
กระตุ้นภูมิคุ้มกันพืช เพิ่มความต้านทานโรค–แมลงระดับเซลล์

ไซโตไคนนินใน “มะนาว” ใช้อย่างไร?

เป้าหมาย ช่วงใช้งาน
กระตุ้นยอดใหม่ หลังเก็บผล / หลังตัดแต่งกิ่ง
เร่งตาดอก ใช้ร่วมกับปุ๋ยเร่งดอก (8-24-24) และ GA
ฟื้นต้นโทรม ต้นที่ใบเหลือง ใบร่วงหลังฝน หรือขาดอาหาร

แหล่งของ “ไซโตไคนนิน” ที่ใช้งานได้ในสวนมะนาว

1. รูปแบบสังเคราะห์ (พ่นทางใบ)

นิยมในรูป:

• 6-Benzylaminopurine (6-BA)

• Zeatin

• Kinetin

ตัวอย่างผลิตภัณฑ์:

• ฮอร์โมน BAP 100 ppm

• สารเร่งยอด, เร่งตาดอก (กลุ่ม PGRs)

อัตราใช้ทั่วไป: 1–2 ซีซี ต่อน้ำ 20 ลิตร ช่วงพ่น: เย็นหลังแดดจัด, สัปดาห์ละ 1–2 ครั้ง

2. แหล่งธรรมชาติของไซโตไคนนิน (ทำใช้เองได้)

วัตถุดิบ วิธีใช้
น้ำหมักยอดหน่อกล้วย หมัก 7 วัน → ผสมน้ำพ่น 1:100
น้ำหมักข้าวโพดอ่อน มีไซโตไคนนินสูง ใช้พ่นใบ
น้ำหมักเมล็ดถั่วงอก สกัดไซโตไคนนินเข้มข้นตามธรรมชาติ
สาหร่ายทะเล (Seaweed extract) ซื้อสำเร็จรูป / หมักเอง มีไซโตไคนนินสูง

คำเตือนในการใช้ “ไซโตไคนนิน”

ข้อควรระวัง รายละเอียด
ห้ามใช้มากเกิน ทำให้แตกยอดมากเกินจนต้นโทรม
ห้ามใช้ตอนพืชยังอ่อนแรง ควรรอพืชมีพลังพอจะตอบสนอง
ห้ามพ่นตอนแดดจัด ควรพ่นเย็น หรือเช้าตรู่เท่านั้น
อย่าผสมสารฆ่าแมลงแรง ๆ อาจทำให้เซลล์ช็อก / ใบไหม้

สูตรพ่นกระตุ้นยอด/ดอกอย่างปลอดภัย (ธรรมชาติ)

- น้ำหมักหน่อกล้วย 50 ซีซี

- กากน้ำตาล 20 ซีซี

- น้ำส้มควันไม้หมัก 5 ซีซี

- น้ำสะอาด 20 ลิตร

พ่นทุก 7 วันหลังตัดแต่งกิ่ง หรือเพื่อเร่งตาดอก

15 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร