การดูดซึมธาตุอาหารทางใบ

การดูดซึมธาตุอาหารทางใบ (foliar absorption) คือกระบวนการที่ พืชดูดธาตุอาหารผ่านทางผิวใบ โดยเฉพาะใบอ่อน ซึ่งมีรูเปิด (ปากใบ–stomata) และเซลล์ผิวที่ช่วยให้สารอาหาร ผ่านเข้าเซลล์ได้โดยตรง

การให้อาหารทางใบจึงเป็นวิธีที่ รวดเร็วและแม่นยำ เหมาะกับกรณีที่

• รากดูดอาหารไม่ได้ (ดินแน่น ดินเปรี้ยว เชื้อรา ฯลฯ)

• ต้องการกระตุ้นระยะสั้น เช่น เร่งดอก เพิ่มคลอโรฟิลล์

• พืชมีอาการขาดธาตุรองหรือธาตุเสริม

กลไกการดูดซึมทางใบ

ส่วนของใบ หน้าที่ในการดูดซึม
ผิวใบ (Cuticle) สารละลายน้ำสามารถซึมผ่านได้เล็กน้อย
ปากใบ (Stomata) ช่องเปิดที่ดูดซึมสารได้ดี โดยเฉพาะบนใบล่าง
ผนังเซลล์ ถ้าสารละลายมีโมเลกุลเล็ก จะซึมผ่านง่าย
เส้นใบ ส่งธาตุที่ดูดได้ไปยังส่วนต่าง ๆ ของพืช
พืชสามารถดูดซึมธาตุบางชนิดเข้าทางใบได้ภายใน 1–6 ชั่วโมง เริ่มเห็นผลที่ใบใน 1–3 วัน

ธาตุอาหารที่เหมาะกับการให้ทางใบ

กลุ่มธาตุ ธาตุที่ตอบสนองดี
ธาตุรอง แคลเซียม (Ca), แมกนีเซียม (Mg), กำมะถัน (S)
ธาตุเสริม เหล็ก (Fe), แมงกานีส (Mn), สังกะสี (Zn), โบรอน (B), โมลิบดีนัม (Mo)
ธาตุหลัก (บางกรณี) ไนโตรเจน (N) ในรูปยูเรีย / NO₃⁻

ปัจจัยที่มีผลต่อการดูดซึมทางใบ

ปัจจัย พ่นตอนเย็น (16:30–18:00) หรือเช้าแดดอ่อนดีที่สุด
ความเข้มข้น ต้องเจือจางพอเหมาะ ไม่เกิน 0.5–1% โดยทั่วไป
อายุใบ ใบอ่อนดูดซึมได้ดีกว่าใบแก่
ความชื้น ใบที่ชื้นเล็กน้อย (ไม่แห้งหรือเปียกเกิน) ซึมได้ดีที่สุด
สารจับใบ เช่น น้ำหมักมะกรูด น้ำยาล้างจาน 1–2 ซีซี/ลิตร ช่วยให้ดูดซึมดีขึ้น

ข้อดีของการให้ธาตุอาหารทางใบ

• พืชดูดได้ทันที แก้ปัญหาเฉพาะหน้าเร็ว

• ไม่เสียธาตุไปกับดินหรือถูกยึดโดยดิน

• ใช้น้อยแต่ได้ผลดี โดยเฉพาะธาตุรองและเสริม

• เหมาะมากกับการฟื้นฟูพืชอ่อนแอ หรือหลังฝนตกหนัก

ข้อควรระวัง

หัวข้อ คำเตือน
พ่นกลางวันแดดแรง เสี่ยงใบไหม้ และระเหยก่อนดูดซึม
ผสมธาตุหลายชนิดไม่เข้ากัน อาจตกตะกอน (เช่น แคลเซียม + ซัลเฟต)
เข้มข้นเกิน อาจเกิดอาการใบไหม้ แนะนำทดลองพ่นต้นเดียวก่อนเสมอ
ห้ามพ่นขณะมีน้ำฝน จะชะล้างออกหมดก่อนพืชดูดได้

ตัวอย่างสูตรพ่นใบที่ใช้ได้จริงกับมะนาว

พ่นบำรุงใบ – เร่งคลอโรฟิลล์

• แมกนีเซียมซัลเฟต 30 กรัม

• น้ำ 20 ลิตร

• สารจับใบเล็กน้อย

พ่นช่วงดอกบาน – ติดผลดี

• แคลเซียม–โบรอน 30–50 ซีซี

• น้ำ 20 ลิตร

• พ่นช่วงเย็น ทุก 5–7 วัน

4.4k @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร