การดูดซึมธาตุอาหารทางใบ
การดูดซึมธาตุอาหารทางใบ (foliar absorption) คือกระบวนการที่ พืชดูดธาตุอาหารผ่านทางผิวใบ โดยเฉพาะใบอ่อน ซึ่งมีรูเปิด (ปากใบ–stomata) และเซลล์ผิวที่ช่วยให้สารอาหาร ผ่านเข้าเซลล์ได้โดยตรง
การให้อาหารทางใบจึงเป็นวิธีที่ รวดเร็วและแม่นยำ เหมาะกับกรณีที่
• รากดูดอาหารไม่ได้ (ดินแน่น ดินเปรี้ยว เชื้อรา ฯลฯ)
• ต้องการกระตุ้นระยะสั้น เช่น เร่งดอก เพิ่มคลอโรฟิลล์
• พืชมีอาการขาดธาตุรองหรือธาตุเสริม
กลไกการดูดซึมทางใบ
ส่วนของใบ | หน้าที่ในการดูดซึม |
---|---|
ผิวใบ (Cuticle) | สารละลายน้ำสามารถซึมผ่านได้เล็กน้อย |
ปากใบ (Stomata) | ช่องเปิดที่ดูดซึมสารได้ดี โดยเฉพาะบนใบล่าง |
ผนังเซลล์ | ถ้าสารละลายมีโมเลกุลเล็ก จะซึมผ่านง่าย |
เส้นใบ | ส่งธาตุที่ดูดได้ไปยังส่วนต่าง ๆ ของพืช |
พืชสามารถดูดซึมธาตุบางชนิดเข้าทางใบได้ภายใน 1–6 ชั่วโมง → เริ่มเห็นผลที่ใบใน 1–3 วัน |
ธาตุอาหารที่เหมาะกับการให้ทางใบ
กลุ่มธาตุ | ธาตุที่ตอบสนองดี |
---|---|
ธาตุรอง | แคลเซียม (Ca), แมกนีเซียม (Mg), กำมะถัน (S) |
ธาตุเสริม | เหล็ก (Fe), แมงกานีส (Mn), สังกะสี (Zn), โบรอน (B), โมลิบดีนัม (Mo) |
ธาตุหลัก (บางกรณี) | ไนโตรเจน (N) → ในรูปยูเรีย / NO₃⁻ |
ปัจจัยที่มีผลต่อการดูดซึมทางใบ
ปัจจัย | พ่นตอนเย็น (16:30–18:00) หรือเช้าแดดอ่อนดีที่สุด |
---|---|
ความเข้มข้น | ต้องเจือจางพอเหมาะ ไม่เกิน 0.5–1% โดยทั่วไป |
อายุใบ | ใบอ่อนดูดซึมได้ดีกว่าใบแก่ |
ความชื้น | ใบที่ชื้นเล็กน้อย (ไม่แห้งหรือเปียกเกิน) ซึมได้ดีที่สุด |
สารจับใบ | เช่น น้ำหมักมะกรูด น้ำยาล้างจาน 1–2 ซีซี/ลิตร ช่วยให้ดูดซึมดีขึ้น |
ข้อดีของการให้ธาตุอาหารทางใบ
• พืชดูดได้ทันที → แก้ปัญหาเฉพาะหน้าเร็ว
• ไม่เสียธาตุไปกับดินหรือถูกยึดโดยดิน
• ใช้น้อยแต่ได้ผลดี โดยเฉพาะธาตุรองและเสริม
• เหมาะมากกับการฟื้นฟูพืชอ่อนแอ หรือหลังฝนตกหนัก
ข้อควรระวัง
หัวข้อ | คำเตือน |
---|---|
พ่นกลางวันแดดแรง | เสี่ยงใบไหม้ และระเหยก่อนดูดซึม |
ผสมธาตุหลายชนิดไม่เข้ากัน | อาจตกตะกอน (เช่น แคลเซียม + ซัลเฟต) |
เข้มข้นเกิน | อาจเกิดอาการใบไหม้ → แนะนำทดลองพ่นต้นเดียวก่อนเสมอ |
ห้ามพ่นขณะมีน้ำฝน | จะชะล้างออกหมดก่อนพืชดูดได้ |
ตัวอย่างสูตรพ่นใบที่ใช้ได้จริงกับมะนาว
พ่นบำรุงใบ – เร่งคลอโรฟิลล์
• แมกนีเซียมซัลเฟต 30 กรัม
• น้ำ 20 ลิตร
• สารจับใบเล็กน้อย
พ่นช่วงดอกบาน – ติดผลดี
• แคลเซียม–โบรอน 30–50 ซีซี
• น้ำ 20 ลิตร
• พ่นช่วงเย็น ทุก 5–7 วัน
318 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร