การเลือกต้นมะนาวที่มีลักษณะพันธุ์ตรงตามสายพันธุ์ เป็นขั้นตอนสำคัญมากในการคัดต้นแม่พันธุ์ หรือเลือกกิ่งพันธุ์สำหรับปลูกขยาย เพราะมะนาวหลายสายพันธุ์มีลักษณะคล้ายกันมาก แต่ให้ผลผลิตต่างกัน หากเลือกผิด อาจทำให้ต้นไม่ติดดอกง่าย หรือลูกไม่เป็นไปตามต้องการ เช่น น้ำไม่หอม เปลือกหนา ฯลฯ

วิธีสังเกต “มะนาวพันธุ์แท้” หรือ “ลักษณะพันธุ์ตรงตามสายพันธุ์”

1. สังเกตจากลักษณะผล

2. สังเกตจากลักษณะทรงต้นและกิ่ง

• กวก.แป้นพิจิตร2: ทรงต้นสูง ใบใหญ่แหลม สีเขียวเข้ม กิ่งแข็ง

• แป้นรำไพ: พุ่มแน่นปานกลาง แตกกิ่งดี ใบใหญ่ มีหูใบ มักติดผลเป็นพวง

• แป้นรำไพ2: พุ่มแน่นปานกลาง แตกกิ่งมาก มีหูใบ มักติดผลเป็นพวง

• ตาฮิติ: ใบใหญ่ ปลายใบมน ทรงพุ่มสูง กิ่งอ่อน โค้งง่าย

3. สังเกตจากลักษณะใบ

• ใบแป้นแท้ (แป้นพิจิตร/รำไพ): ใบใหญ่ กว้าง สีเขียวเข้ม เส้นใบชัด ขอบใบเรียบ

• ใบพันธุ์ตาฮิติ: ปลายใบมน ขนาดเล็กกว่า สีเขียวอมเหลือง

4. การสังเกตจากการติดดอกและระยะติดผล

• มะนาวพันธุ์แท้จะ ติดดอกสม่ำเสมอ ถ้าได้รับการดูแลและสร้างความเครียดเหมาะสม

• หากปลูกมา 1–2 ปีแล้วไม่เคยออกดอกเลย อาจ “ไม่ตรงพันธุ์” หรือเป็นพันธุ์ไม่เหมาะกับสภาพแวดล้อมนั้น

เทคนิคเพิ่มความมั่นใจ

หากซื้อกิ่งพันธุ์มะนาว

• ควรซื้อจากสวนพันธุ์ที่มีผลให้ดูจริง

• ขอภาพผล หรือลองบีบกลิ่นหากเป็นต้นใหญ่แล้ว

• ถามว่า “เสียบยอดบนตอต้นอะไร” เช่น ส้มซ่า มะขวิด ฯลฯ เพื่อความทนโรค

วิธีทดสอบพันธุ์หลังปลูก

• เมื่อต้นออกผล → สังเกตรูปร่าง, กลิ่น, เปลือก, เมล็ด

• หากไม่แน่ใจ → ถ่ายรูปผล + ใบ + ทรงพุ่ม ส่งมาให้ช่วยวิเคราะห์ได้ ติดต่อมาทาง FB หรือ Line ของสวนมะนาวท้ายไร่

15 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร