เชื้อไมคอร์ไรซ่า
เชื้อไมคอร์ไรซ่า (Mycorrhiza) คือเชื้อราดีที่อาศัยอยู่ร่วมกับรากพืชแบบ พึ่งพาอาศัย (symbiosis) โดยช่วยพืชดูดซึมธาตุอาหารและน้ำจากดินได้ดีขึ้น แลกกับน้ำตาลที่พืชสังเคราะห์แสงให้เชื้อรา → เป็น “พันธมิตรธรรมชาติ” ที่สำคัญต่อการเจริญเติบโตของพืช โดยเฉพาะในระบบเกษตรอินทรีย์
เชื้อไมคอร์ไรซ่าทำงานอย่างไร?
เมื่อเชื้อไมคอร์ไรซ่าเข้าไปในดิน จะ เชื่อมโยงกับรากพืช โดยมีใยราละเอียด (hyphae) แผ่ขยายออกไปได้ไกลและลึกกว่ารากพืชมาก ช่วยดูดน้ำและแร่ธาตุมาให้พืช
| หน้าที่ของไมคอร์ไรซ่า | ผลดีต่อพืช |
|---|---|
| เพิ่มการดูดซึมฟอสฟอรัส (P) | พืชโตเร็ว รากแข็งแรง |
| ดูดซึมธาตุอาหารรอง-จุลธาตุ (Zn, Cu, Mn ฯลฯ) | เพิ่มความสมบูรณ์ของพืช |
| ดูดซึมน้ำจากดินแห้งลึก | พืชทนแล้งได้ดีขึ้น |
| สร้างฮอร์โมนกระตุ้นราก | เพิ่มรากฝอย ช่วยดูดอาหาร |
| ป้องกันโรครากเน่าในดิน | แข่งขันกับเชื้อราโรคพืช |
| ปรับปรุงโครงสร้างดิน | ดินร่วนซุย อุ้มน้ำดี |
ไมคอร์ไรซ่าเหมาะกับพืชอะไรบ้าง?
• มะนาว มะม่วง ส้ม เงาะ ทุเรียน
• ข้าว ข้าวโพด ถั่ว มันสำปะหลัง
• ผักใบ ผักกินผล
• พืชตระกูลถั่วต่าง ๆ
ชนิดของไมคอร์ไรซ่า (ที่ใช้ในเกษตร)
• เออรัสคิวลาร์ไมคอร์ไรซ่า (Arbuscular Mycorrhiza – AM)
– พบมากในพืชไร่ พืชสวน เช่น มะนาว มะม่วง ข้าวโพด
– ยี่ห้อในท้องตลาดส่วนใหญ่ใช้ชนิดนี้ เช่น Glomus spp.
• เอกโตไมคอร์ไรซ่า (Ectomycorrhiza)
– มักพบในพืชป่า เช่น สน ยูคาลิปตัส
วิธีใช้เชื้อไมคอร์ไรซ่าในสวนมะนาว
1. ผสมดินปลูก
– ใช้ตอนปลูกมะนาวใหม่ โดยคลุกเชื้อราในดินปลูก
– ใช้ร่วมกับปุ๋ยหมัก ปุ๋ยคอก ช่วยให้รารอดในดิน
2. ราดรอบโคนต้น
– สำหรับต้นที่ปลูกแล้ว ใช้ผสมกับน้ำราดรอบโคน
– อย่าให้โดนแดดจัด และควรคลุมโคนต้นด้วยหญ้าแห้ง
3. ห้ามใช้ร่วมกับปุ๋ยเคมีแรงหรือยาฆ่าเชื้อรา
– เพราะจะฆ่าเชื้อไมคอร์ไรซ่าทันที
เคล็ดลับการดูแลเชื้อไมคอร์ไรซ่า
• ดินต้องไม่แห้งเกิน – มีความชื้นพอเหมาะ
• ใช้ร่วมกับอินทรียวัตถุ เช่น ปุ๋ยหมัก น้ำหมักชีวภาพ
• ปลูกพืชหลากหลาย – ส่งเสริมการเติบโตของราหลายชนิด
• งดพ่นสารเคมี เช่น ฟูราดาน แมนโคเซบ
สรุป:
เชื้อไมคอร์ไรซ่าคือผู้ช่วยลับของระบบราก ช่วยพืชดูดอาหาร ทนแล้ง ป้องกันโรค เพิ่มผลผลิตอย่างเป็นธรรมชาติ โดยไม่ต้องพึ่งพาสารเคมี เหมาะมากสำหรับ “เกษตรอินทรีย์” และ “สวนมะนาวแบบยั่งยืน”
47 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร