สิ่งที่จะทำลายรากมะนาวมีได้หลายปัจจัย ทั้งจากสิ่งมีชีวิต (เชื้อรา แมลง) และสิ่งแวดล้อม (น้ำ ปุ๋ย ดิน ฯลฯ) ซึ่งหากไม่ดูแลให้ดี จะทำให้รากมะนาวเสียหาย ส่งผลให้พืชไม่เจริญเติบโต ใบร่วง ผลไม่ติด หรือแม้กระทั่งตายได้

สิ่งที่จะทำลายรากมะนาว

1. น้ำขัง / รดน้ำบ่อยเกินไป

• ทำให้ดินอิ่มน้ำ รากหายใจไม่ได้ → รากเน่า

• เชื้อราเจริญเติบโตดีในดินชื้น → ทำลายรากและโคนต้น

2. เชื้อราและโรคในดิน

• เช่น Phytophthora, Pythium, Fusarium

• ทำให้เกิด โรครากเน่า โคนเน่า โดยเฉพาะในฤดูฝนหรือพื้นที่ระบายน้ำไม่ดี

3. แมลงศัตรูพืชในดิน

• ด้วงงวงมะนาว → ตัวอ่อนเจาะราก

• ไส้เดือนฝอยรากปม → ทำให้รากผิดปกติ ดูดกินน้ำไม่ได้

• ปลวก/มด (บางชนิด) → รบกวนโคนต้น กัดรากอ่อน

4. ปุ๋ยเคมีมากเกิน / เข้มข้นเกินไป

• ปุ๋ยไนโตรเจนเข้มข้น (เช่น ยูเรีย) ทำให้ รากไหม้

• การใส่ปุ๋ยรอบโคนต้นโดยไม่ผสมดินหรือน้ำ → ทำลายเนื้อเยื่อราก

5. ดินแน่น / ดินแข็ง / ดินเหนียว

• อากาศถ่ายเทไม่ดี รากไม่สามารถขยายตัวได้

• รากจะอ่อนแอ และตายบางส่วน

6. ขาดออกซิเจนในดิน

• มักเกิดจากดินอัดแน่นหรือแฉะตลอดเวลา

• ทำให้จุลินทรีย์ในดินเปลี่ยนไปเป็น "กลุ่มเน่าเสีย" → ปล่อยสารพิษต่อราก

7. สารเคมีตกค้างในดิน

• เช่น ยาฆ่าหญ้า ยาฆ่าแมลง หรือสารฆ่าเชื้อราบางชนิด

• หากสะสมมากหรือใช้ในปริมาณสูง → รากช้ำ ดำ ตาย

8. วัชพืชรอบโคนต้นหนาแน่น

• แข่งแย่งอาหาร น้ำ และรบกวนระบบราก

• บางชนิดปล่อยสารยับยั้งพืชอื่น (allelopathy)

การป้องกันรากมะนาวเสียหาย

• พรวนดินรอบโคนต้นทุก 1–2 เดือน

• รดน้ำเฉพาะเมื่อดินแห้ง (จิ้มดินลึก 1–2 นิ้วแล้วดู)

• ใส่ปุ๋ยอย่างพอเหมาะ → ปุ๋ยอินทรีย์หรือปุ๋ยละลายน้ำ

• เติมจุลินทรีย์ดี เช่น EM, Trichoderma, Bacillus spp.

• รักษาความโปร่งของดินด้วยวัสดุปลูก เช่น แกลบดำ ขุยมะพร้าว

56 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร