การแยกประเภทสารเคมีที่ใช้กับสวนมะนาว
การแยกประเภท สารเคมีที่ใช้กับสวนมะนาว เป็นเรื่องสำคัญ เพราะช่วยให้ใช้อย่างถูกต้อง ปลอดภัย และลดผลกระทบต่อพืช คน และสิ่งแวดล้อม
กลุ่มสารเคมีตามหน้าที่การใช้งาน
| ประเภท | ใช้เพื่อ | ตัวอย่าง |
|---|---|---|
| สารกำจัดแมลง (Insecticides) | ฆ่าหรือป้องกันแมลงศัตรูพืช | ไซเพอร์เมทริน, อิมิดาคลอพริด |
| สารป้องกันโรคพืช (Fungicides) | ป้องกัน/รักษาโรคเชื้อรา/แบคทีเรีย | แมนโคเซบ, คอปเปอร์ออกซีคลอไรด์ |
| สารควบคุมการเจริญเติบโต (PGRs) | เร่ง-ชะลอการออกดอก แตกยอด | ไธโอยูเรีย, โบรอน |
| สารกำจัดวัชพืช (Herbicides) | ทำลายหญ้า/พืชที่ไม่ต้องการ | ไกลโฟเซต (ไม่ควรใช้ใกล้รากมะนาว) |
| สารเสริม/ฮอร์โมนพืช | ช่วยบำรุงต้น เสริมการออกผล | แคลเซียม-โบรอน, จิบเบอเรลลิน |
| สารกระตุ้นชีวภาพ | กระตุ้นภูมิ + ป้องกันโรค | สาหร่ายทะเล, อะมิโน, จุลินทรีย์ |
แยกตาม “ความเป็นพิษ” (สีฉลาก)
อ้างอิงระบบ "สีฉลากวัตถุอันตรายทางการเกษตร" ที่ใช้ในไทย
| สีฉลาก | ระดับพิษ | หมายเหตุ |
|---|---|---|
| สีแดง | อันตรายมาก | ห้ามใช้ในพืชอาหารบางชนิด (ควรหลีกเลี่ยง) |
| สีส้ม | อันตรายปานกลาง | ต้องสวมอุปกรณ์ป้องกัน ใช้ตามคำแนะนำ |
| สีฟ้า | อันตรายน้อย | ยังต้องระวังการสะสม |
| สีเขียว | ปลอดภัย (กึ่งชีวภาพ) | ใช้ได้บ่อยกว่า เช่น น้ำส้มควันไม้, เชื้อบีที |
แยกตามกฎหมายและความเหมาะสมต่อ “เกษตรอินทรีย์”
| กลุ่ม | รายละเอียด | สถานะในการทำเกษตรอินทรีย์ |
|---|---|---|
| เคมีสังเคราะห์ | ใช้มากอาจตกค้างในผลผลิต | ห้ามใช้ในระบบอินทรีย์ |
| เคมีกึ่งอินทรีย์ | เช่น คอปเปอร์ หรือซัลเฟอร์ | ใช้ได้บางกรณีแบบจำกัด |
| ชีวภาพ/ธรรมชาติ | เช่น จุลินทรีย์ บีที น้ำหมัก | ใช้ได้อย่างปลอดภัย |
ข้อแนะนำการใช้สารเคมีในสวนมะนาว
• ใช้เฉพาะ เมื่อจำเป็นจริง ๆ
• อ่านฉลาก และ ปฏิบัติตามอัตราใช้อย่างเคร่งครัด
• สลับใช้/เว้นช่วงระหว่างการพ่น เพื่อป้องกันแมลง-โรคดื้อยา
• พ่นช่วงเย็น/ไม่มีลมแรง และ งดพ่นใกล้การเก็บเกี่ยว
ต่อไปนี้คือตารางรวมชื่อสารเคมี ที่ใช้บ่อยในสวนมะนาว (แบ่งตามกลุ่มหน้าที่ พร้อมชื่อสามัญ, ยี่ห้อที่พบในตลาด, อัตราใช้ และระยะเว้นก่อนเก็บเกี่ยว) เพื่อช่วยให้เกษตรกรใช้ได้อย่างถูกต้อง ปลอดภัย และได้ผลดี
ตารางสารเคมีที่ใช้บ่อยในสวนมะนาว
| กลุ่ม | ชื่อสามัญ | ชื่อการค้า (ตัวอย่าง) | การใช้ / อัตรา | ระยะเว้นก่อนเก็บเกี่ยว |
|---|---|---|---|---|
| กำจัดแมลง | อิมิดาคลอพริด | คอนฟิดอร์, อะดอน | 10–20 ซีซี/20 ลิตร | 14 วัน |
| ไซเพอร์เมทริน | แอมบูช, อะลตร้า | 10–15 ซีซี/20 ลิตร | 7 วัน | |
| อะบาเม็กติน | เวอร์เท็ก, มาร์เวล | 10 ซีซี/20 ลิตร | 7 วัน | |
| บีที (Bacillus thuringiensis) | เดลฟิน, ธูริงเจนซิส | 20 กรัม/20 ลิตร | 0–2 วัน (ชีวภาพ) | |
| ป้องกันเชื้อรา/โรค | แมนโคเซบ | แมนโคเซบ, ไดแทน | 40–50 กรัม/20 ลิตร | 7 วัน |
| คอปเปอร์ออกซีคลอไรด์ | คอปเปอร์ไฮดรอกไซด์, ไฟท็อบ | 30–40 กรัม/20 ลิตร | 3–7 วัน | |
| โพรพิโคนาโซล | โพรพิซอล, ไทรแอ็ก | 10–20 ซีซี/20 ลิตร | 14 วัน | |
| เสริมพืช/ฮอร์โมน | แคลเซียม + โบรอน | แคล-โบร, คาลบอน | 20 ซีซี/20 ลิตร | 0–3 วัน |
| จิบเบอเรลลิน (GA3) | โปรเจ็ก, จีเอ-ฟอร์ซ | 5–10 ซีซี/20 ลิตร | 0–3 วัน | |
| สาหร่ายทะเลสกัด | อะมิโนซี, พาวเวอร์กรีน | 10–20 ซีซี/20 ลิตร | 0 วัน | |
| กรดอะมิโน (อามิอามิ) | อะมิโนพลัส, อามิ-100 | 10–30 ซีซี/20 ลิตร | 0–2 วัน | |
| ควบคุมการเจริญเติบโต | ไธโอยูเรีย (Thiourea | ไธโอยู, เร่งดอกมะนาว | 10–20 กรัม/20 ลิตร | 14–21 วัน (ไม่ควรใช้ใกล้เก็บเกี่ยว |
| เอทฟอน (Ethephon) | เอทีซี, อีเธอเรกซ์ | 10–20 ซีซี/20 ลิตร | 7–14 วัน |
หมายเหตุ:
• อ่านฉลากเสมอ: เพราะชื่อการค้าอาจต่างกัน แต่ออกฤทธิ์เหมือนกัน
• เว้นระยะก่อนเก็บเกี่ยว: เพื่อลดสารตกค้าง
• สลับสาร/เปลี่ยนกลุ่ม: ทุก 2–3 ครั้ง เพื่อป้องกันแมลงและเชื้อโรคดื้อยา
• ใช้ ชีวภาพ/อินทรีย์ แทรกเป็นระยะเพื่อฟื้นฟูต้นและลดการสะสมเคมี
446 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร