ส่วนประกอบของต้นมะนาว (Citrus aurantifolia) สามารถแบ่งออกเป็น 3 ส่วนหลัก ๆ ได้แก่ ส่วนใต้ดิน ส่วนเหนือดิน และส่วนของผล ซึ่งแต่ละส่วนมีหน้าที่สำคัญที่ช่วยในการเจริญเติบโตและการให้ผลผลิตของต้นมะนาว

1. ส่วนใต้ดิน (Root system)

ราก (Roots) :

• ทำหน้าที่ดูดซึมน้ำและธาตุอาหารจากดิน

• ยึดลำต้นให้มั่นคงในดิน

• มะนาวมีระบบรากตื้น ส่วนใหญ่แผ่กระจายอยู่ไม่ลึก

• รากจะไวต่อความชื้นมาก หากน้ำขังจะเน่าง่าย

2. ส่วนเหนือดิน (Shoot system)

ลำต้น (Stem) :

• เป็นแกนกลางที่เชื่อมต่อรากกับใบ ดอก และผล

• ลำต้นของมะนาวมักมีหนามเล็ก ๆ

• ลำต้นทำหน้าที่ลำเลียงน้ำและอาหาร

กิ่ง (Branches) :

• กิ่งเป็นส่วนที่แตกออกจากลำต้น

• แบ่งเป็นกิ่งหลัก กิ่งรอง และกิ่งผล

• ควรตัดแต่งกิ่งให้โปร่งเพื่อให้อากาศถ่ายเทและแสงแดดเข้าถึง

ใบ (Leaves) :

• ใบมะนาวเป็นใบเดี่ยว สีเขียวเข้ม มีขอบเรียบหรือหยักเล็กน้อย

• มีใบเลี้ยงคู่ บางพันธุ์ใบมีกลิ่นหอมแรง

• ทำหน้าที่สังเคราะห์แสงและคายน้ำ

3. ส่วนขยายพันธุ์ (Reproductive part)

ดอก (Flowers) :

• ดอกมะนาวออกเป็นดอกเดี่ยวหรือเป็นกลุ่ม

• กลีบดอกสีขาว มีกลิ่นหอม

• ประกอบด้วยเกสรตัวผู้และเกสรตัวเมีย (ดอกสมบูรณ์เพศ)

• ต้องการแมลงหรือแรงลมช่วยในการผสมเกสร

ผล (Fruits) :

• ผลกลมถึงรี ผิวสีเขียวหรือเหลืองเมื่อสุก

• ผิวเปลือกบาง บางพันธุ์มีน้ำเยอะ บางพันธุ์มีเปลือกหนา

• ภายในแบ่งเป็นกลีบ มีน้ำมะนาวและเมล็ด

เมล็ด (Seeds) :

• มีอยู่ภายในกลีบของผล

• ใช้สำหรับการขยายพันธุ์ (แต่ไม่ค่อยนิยม เพราะต้นโตช้าและกลายพันธุ์ได้)

สรุป :

ต้นมะนาวมีส่วนประกอบสำคัญที่ทำงานประสานกันเพื่อการเจริญเติบโตและให้ผลผลิตที่ดี การเข้าใจโครงสร้างของต้นมะนาวจะช่วยให้เราดูแล รักษา และเพิ่มผลผลิตได้อย่างมีประสิทธิภาพ

51 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร