“พด.1” (อ่านว่า พี-ดี-หนึ่ง) เป็นหัวเชื้อจุลินทรีย์ที่กรมพัฒนาที่ดินผลิตขึ้น เพื่อใช้ในการ เร่งการย่อยสลายเศษพืช เศษหญ้า ปุ๋ยคอก และอินทรียวัตถุต่าง ๆ ให้กลายเป็นปุ๋ยหมักคุณภาพดี ต่อไปนี้คือ คู่มือการใช้ พด.1 ฉบับเข้าใจง่าย เหมาะสำหรับชาวสวนมะนาวหรือเกษตรกรทั่วไปครับ

คู่มือการใช้ พด.1 (หัวเชื้อจุลินทรีย์ย่อยสลายวัสดุอินทรีย์) ชื่อเต็ม หัวเชื้อจุลินทรีย์ พด.1 ผลิตโดย กรมพัฒนาที่ดิน (Land Development Department - LDD)

วัตถุประสงค์การใช้

เพื่อเร่งการย่อยสลายเศษพืช เศษหญ้า ใบไม้ กิ่งไม้ และมูลสัตว์ ใช้ผลิต ปุ๋ยหมัก/ปุ๋ยอินทรีย์/น้ำหมักชีวภาพ ใช้ปรับปรุงดิน เพิ่มอินทรียวัตถุและจุลินทรีย์ที่มีประโยชน์

ส่วนประกอบสำคัญ

พด.1 ประกอบด้วยจุลินทรีย์กลุ่มที่ทำหน้าที่ย่อยสลายวัสดุธรรมชาติ เช่น แบคทีเรีย (Bacillus sp.) ราและแอคติโนมัยซีทส์ (Actinomycetes) ช่วยสลายเซลลูโลสและลิกนินในพืชให้กลายเป็นฮิวมัส

วิธีการขยายหัวเชื้อ พด.1

สูตรขยายก่อนนำไปใช้ (สำหรับทำ “หัวเชื้อพร้อมใช้”)

อุปกรณ์

• พด.1 จำนวน 1 ซอง

• กากน้ำตาล 1 กิโลกรัม

• น้ำสะอาด 20 ลิตร

• ถังพลาสติกฝาปิด

วิธีทำ

• ละลายกากน้ำตาลในน้ำ 20 ลิตร

• เทหัวเชื้อ พด.1 ลงไป คนให้เข้ากัน

• ปิดฝาหลวม ๆ หมักไว้ในที่ร่ม 3-5 วัน (ระหว่างหมักเปิดฝาคนวันละครั้ง)

• เมื่อครบเวลา จะได้หัวเชื้อจุลินทรีย์ พด.1 ขยายพร้อมใช้งาน

• อัตราใช้ 1 ลิตร หัวเชื้อขยาย ใช้ได้ประมาณ 100 กิโลกรัมเศษพืช

วิธีใช้ พด.1 ทำปุ๋ยหมัก

วัสดุที่ใช้

• เศษพืช เศษหญ้า ใบไม้ กิ่งไม้เล็กๆ

• มูลสัตว์ (วัว ควาย หมู ไก่)

• หัวเชื้อ พด.1 ขยายแล้ว

• น้ำสะอาด

อัตราส่วนโดยประมาณ

เศษพืช 3 ส่วน : มูลสัตว์ 1 ส่วน : หัวเชื้อ พด.1 (1 ลิตรต่อน้ำ 20 ลิตร)

ขั้นตอนทำปุ๋ยหมัก

• สับเศษพืชให้สั้นประมาณ 5-10 ซม.

• ผสมมูลสัตว์เข้าด้วยกัน

• พรมน้ำหัวเชื้อ พด.1 ให้ชื้นทั่วกอง (ความชื้นประมาณ 50-60%)

• กองสูงประมาณ 1.2 เมตร กว้าง 1.5 เมตร

• พลิกกองปุ๋ยทุก 7-10 วัน เพื่อให้อากาศถ่ายเท

• หมักไว้ 45-60 วัน ปุ๋ยจะย่อยสลายดี กลิ่นดิน ไม่เหม็น

วิธีใช้ในสวนมะนาว

• ใส่รอบโคนต้นมะนาว เดือนละ 1 ครั้ง เพื่อปรับปรุงดิน

• ใช้ราดดินในแปลงปลูกใหม่ เพื่อให้จุลินทรีย์ทำงานก่อนปลูก

• ใช้ผสมวัสดุปลูกในวงบ่อ ช่วยย่อยสลายอินทรียวัตถุและเพิ่มความร่วนซุย

อัตราใช

ปุ๋ยหมักสำเร็จแล้ว 1-2 กิโลกรัมต่อต้น หรือราดน้ำหมัก พด.1 (เจือจาง 1:20) รอบโคนต้น เดือนละครั้ง

ข้อควรระวัง

อย่าใช้ พด.1 สด ๆ โดยไม่ขยาย จะทำงานได้ไม่เต็มที่ หลีกเลี่ยงการวางถังหมักโดนแดดจัด ใช้น้ำสะอาด (ไม่เป็นคลอรีน) ในการผสม

สรุป

50 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร