“ภัยหนาวกับสวนมะนาว” เป็นเรื่องสำคัญมากสำหรับเกษตรกร เพราะมะนาวเป็นพืชที่ “ไวต่ออากาศเย็น” โดยเฉพาะเมื่ออุณหภูมิต่ำกว่า 15°C ต่อเนื่องหลายวัน จะส่งผลกระทบหลายด้าน ทั้งต่อระบบราก ใบ ดอก และผลผลิตโดยตรง บทความนี้อธิบายให้เห็นทั้ง “ภัย” และ “แนวทางรับมือ” ได้ชัดเจน

ภัยหนาวกับสวนมะนาว

1. ผลกระทบต่อระบบราก

เมื่ออุณหภูมิดินต่ำกว่า 18°C รากมะนาวจะดูดน้ำและธาตุอาหารได้ช้าลงมาก เกิดอาการ “ต้นนิ่ง” ใบไม่แตกยอดใหม่ หากดินแฉะหรือน้ำขังในช่วงนี้ จะเสี่ยงต่อการเน่ารากง่าย เพราะจุลินทรีย์ที่เป็นโรคยังทำงาน แต่รากหยุดทำงาน

แนวทางป้องกัน: พูนโคนสูงเพื่อระบายน้ำ ใช้อินทรีย์วัตถุคลุมโคน เช่น ฟาง ใบไม้แห้ง หรือเศษหญ้า เสริม “ฮิวมิค + ฟูแลวิค” เพื่อเพิ่มการทำงานของราก

2. ใบมะนาวไหม้ หนาวจัดปลายยอดเสียหาย

เมื่ออุณหภูมิต่ำกว่า 10°C โดยเฉพาะในพื้นที่โล่ง ลมแรง หรือมีน้ำค้างจัด ใบอ่อนจะไหม้ ขอบใบแห้ง น้ำในเซลล์แข็งตัว ปลายยอดชะงักการเจริญเติบโต

แนวทางป้องกัน: ใช้ “สแลน 30–50%” พรางแสงและกันลม ฉีดพ่น “กรดอะมิโน + แคลเซียม-โบรอน” เสริมความทนทานผนังเซลล์ หลีกเลี่ยงการแตกยอดใหม่ในช่วงอากาศหนาว (ชะลอการให้ปุ๋ยไนโตรเจน)

3. การชะงักของการออกดอก-ติดผล

หนาวจัดทำให้ต้นหยุดการเคลื่อนย้ายอาหาร ดอกที่เริ่มพัฒนาอาจฝ่อหรือติดผลน้อย โดยเฉพาะต้นที่สะสมอาหารไม่พอจากช่วงก่อนหนาว

แนวทางแก้ไข: ก่อนเข้าฤดูหนาว ควร “สะสมอาหาร” ด้วยปุ๋ยสูตร 13-13-21 หรือ 8-24-24 หลังหนาวเริ่มคลี่คลาย ให้เสริม “ฟอสฟอรัส + โพแทสเซียม + ธาตุรอง” เพื่อกระตุ้นการฟื้นตัว

4. โรคและแมลงในช่วงหนาว

โรคแคงเกอร์ยังระบาดได้ โดยเฉพาะเมื่อมีน้ำค้างและหมอกหนา เพลี้ยไฟชอบสภาพอากาศแห้ง เย็น และมีลม

แนวทางจัดการ: ฉีดพ่นสารคอปเปอร์ในช่วงใบอ่อนออกใหม่ เพื่อป้องกันแคงเกอร์ ใช้กับดักกาวเหนียวสีฟ้าหรือเหลือง เพื่อลดเพลี้ยไฟ หลีกเลี่ยงการใช้สารเคมีแรง เพราะฤดูหนาวใบจะบางและช้ำง่าย

5. การบริหารน้ำในช่วงหนาว

แม้จะหนาว แต่อย่าปล่อยให้ดินแห้งเกินไป การขาดน้ำช่วงหนาวทำให้รากยิ่งอ่อนแรงและไม่สามารถฟื้นตัวได้

คำแนะนำ: ให้น้ำแบบพรมเบา ๆ 2-3 วันครั้ง เพื่อรักษาความชื้น ถ้าเป็นสวนบ่อ ควรคลุมบ่อด้วยสแลนหรือฟางเพื่อลดการระเหย

สรุปแนวทางรับมือภัยหนาว

• คลุมโคนต้น รักษาความอบอุ่นของราก

• พ่นกรดอะมิโน+แคลเซียมโบรอนทุก 7-10 วัน

• หลีกเลี่ยงปุ๋ยไนโตรเจนสูง

• เสริมโพแทสเซียมและฮิวมิค

• จัดระบบพรางแสงหรือกันลมในสวน

6.4k @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร