“จุกแหลมที่ก้นผลมะนาว” หรือบางคนเรียกว่า “นมมะนาว/หัวนมมะนาว/จุกผล” เป็นลักษณะทางพฤกษศาสตร์ที่พบได้ในมะนาวหลายสายพันธุ์ โดยมีทั้ง สาเหตุทางพันธุกรรม และ สาเหตุจากสภาพแวดล้อมหรือธาตุอาหาร ครับ มาดูรายละเอียดกันแบบครบๆ

1. ลักษณะของจุกแหลมที่ก้นผล

เป็น ติ่งแหลมเล็ก ๆ ยื่นออกจากก้นผล (ฝั่งตรงข้ามกับขั้ว) ขนาดตั้งแต่เล็กจนถึงยาว 0.5–1 ซม. บางผลแหลมมากคล้าย “หัวนม” สีเขียวเหมือนผิวผลทั่วไป โดยทั่วไป “จุกแหลม” ไม่ทำให้ผลเสียหายหรือรสเปลี่ยน แต่เป็น ลักษณะประจำสายพันธุ์ บางชนิด เช่น แป้นรำไพ แป้นรำไพ2 แป้นพิจิตร2 และบางต้นของพันธุ์พวง แต่จุกนี้จะหายไปและยุบตัวเมื่อผลมะนาว แก่จัดโดยเฉพาะแป้นรำไพ แป้นรำไพ2

2. สาเหตุที่ทำให้เกิด “จุกแหลม”

(1) สาเหตุทางพันธุกรรม

บางพันธุ์มี “รยางค์ (prolonged style)” ยาวกว่าปกติ เมื่อผลพัฒนา รยางค์นี้ไม่ฝ่อไป กลายเป็น จุกแหลม พันธุ์ที่พบบ่อย เช่น มะนาวแป้นรำไพ แป้นรำไพ2 มะนาวแป้นพิจิตร2 มะนาวตาฮิติ (บางต้น) มะนาวพวงบางสาย ลักษณะนี้ถือเป็น “เอกลักษณ์ประจำพันธุ์” ไม่ใช่ความผิดปกติครับ

(2) สภาพแวดล้อม

ผลที่เจริญในช่วง อากาศร้อนจัดหรือแล้งนาน การแบ่งเซลล์ช่วงต้นเร็ว แต่ส่วนปลายผลเจริญช้ากว่า ทำให้เกิดปลายแหลมเล็กๆ ผลที่เจริญในช่วง ขาดน้ำสลับน้ำมาก ก็มีโอกาสเกิดได้เช่นกัน

(3) ความไม่สมดุลของธาตุอาหาร

โดยเฉพาะช่วงผลเริ่มขยาย หากไนโตรเจนสูงเกิน แคลเซียม-โบรอนขาด จะทำให้การแบ่งเซลล์ไม่สม่ำเสมอ เกิดจุกปลายผล

3. ผลกระทบทางการค้า

4. แนวทางลดการเกิดจุกแหลม

• รักษาความสม่ำเสมอของน้ำ ไม่แห้งนานเกินไป

• ใส่ แคลเซียม-โบรอน ทุก 10-15 วัน ในช่วงผลอ่อน

• ไม่เร่งปุ๋ยไนโตรเจนมากเกินช่วงติดผล

• คัดเลือกกิ่งพันธุ์จากต้นที่ “ผลทรงกลมแป้นสมบูรณ์” หากต้องการผลเรียบ

สรุป

“จุกแหลมที่ก้นผลมะนาว” บางสายพันธุ์จะหายไปเมื่อแก่จัด และเป็นลักษณะทางพันธุกรรมของบางพันธุ์ ซึ่งอาจเกิดจากความเครียดของต้นหรือธาตุอาหารไม่สมดุล ไม่กระทบต่อรสชาติและคุณภาพน้ำมะนาวครับ

308 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร