การ จัดวางแปลงมะนาววงบ่อ (หรือมะนาวปลูกในบ่อซีเมนต์/วงบ่อ) เป็นขั้นตอนสำคัญมาก เพราะมีผลโดยตรงต่อการเติบโต การระบายน้ำ การดูแล และประสิทธิภาพการจัดการสวนในระยะยาว ด้านล่างนี้คือแนวทางวางแผนและตัวอย่างรูปแบบแปลงที่ใช้ได้ผลดี

1. การกำหนดทิศทางของแปลง

• วางบ่อในแนวเหนือ-ใต้ เพื่อให้มะนาวได้รับแสงแดดสม่ำเสมอตลอดวัน (ตอนเช้าฝั่งตะวันออก ตอนบ่ายฝั่งตะวันตก)

• หากพื้นที่ลาดเอียง ควร วางขนานตามแนวระดับ (Contour) เพื่อป้องกันการพังทลายของดินและช่วยกักเก็บน้ำฝน

2. ระยะปลูกที่เหมาะสม

3. การจัดเรียงบ่อ

• ใช้ วงบ่อขนาด 80-100 ซม. สูง 40-50 ซม.

• วางให้ขอบบ่อสูงจากพื้นดินราว 10 ซม. เพื่อกันน้ำขัง

• ถ้ามีพื้นที่ลาดเอียง ควรเว้นทางน้ำไหลระหว่างแถวทุก 10-15 บ่อ

• แนะนำให้มี “ทางเดินกลางแปลง” ทุก 4-5 แถว (กว้าง 1-1.5 ม.) เพื่อใช้รถเข็น ปุ๋ย หรือสายพ่นยาได้สะดวก

4. ระบบน้ำ

• เหมาะกับ ระบบน้ำหยดหรือมินิสปริงเกลอร์

• จุดน้ำ 1 จุดต่อบ่อ หรือใช้หัวพ่นหมุน 360°

• ควรมีถังพักน้ำกลางแปลง พร้อมปั๊มควบคุมแรงดัน

5. การคลุมพื้นและบ่อ

• ใช้ เศษหญ้า ฟางข้าว ใบไม้แห้ง คลุมรอบวงบ่อเพื่อรักษาความชื้น

• หรือใช้ พลาสติกคลุมดิน (สีดำ-เงิน) ลดวัชพืชและสะท้อนแสงเข้าพุ่ม

• พื้นรอบบ่อควรปูหญ้าแฝกหรือหญ้าแซม เพื่อลดความร้อนจากพื้น

6. การเว้นพื้นที่รอบสวน

• รอบนอกแปลง ควรมีแนวกันลม เช่น กล้วยน้ำว้า ไผ่ หรือแคตาลปา

• พื้นที่ลำกลางสวน อาจติดตั้งไฟแสงสว่าง (ถ้าปลูกเพื่อให้ผลนอกฤดู)

สรุปแนวทางที่ดี

• วางบ่อแนวเหนือ-ใต้

• ระยะปลูก 2.5×2.5 เมตร

• ใช้น้ำหยดและคลุมดิน

• มีทางเดินกลางสวนทุก 4–5 แถว

• มีแนวกันลมรอบแปลง

330 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร