เทคนิคการบำรุงมะนาวต้นแม่พันธุ์
“ต้นแม่พันธุ์มะนาว” คือหัวใจของการขยายพันธุ์ ไม่ว่าจะตอน กิ่งชำ เสียบยอด หรือเสียบกิ่ง เพราะต้นแม่พันธุ์ที่แข็งแรงและสมบูรณ์จะให้ “เนื้อเยื่อ ตา ยอด” ที่มีคุณภาพสูงและปลอดโรค เรามาแบ่ง เทคนิคการบำรุงต้นแม่พันธุ์มะนาว ออกเป็น 6 หมวดใหญ่ ดังนี้ครับ
1. โครงสร้างต้นแม่พันธุ์
เป้าหมาย: ต้นแข็งแรง แตกยอดสมดุล มีตาดีสำหรับตอนหรือเสียบยอด
แนวทาง: ตัดแต่งกิ่งทุก 3-4 เดือน เพื่อให้แตกยอดรุ่นใหม่สม่ำเสมอ รักษาโครงสร้างให้มี 3-4 กิ่งหลัก และแตกกิ่งข้างรอบทรงพุ่ม ไม่ปล่อยให้สูงเกิน 1.5-1.8 เมตร เพื่อให้สะดวกในการเก็บยอด
2. การจัดการปุ๋ยและธาตุอาหาร
ต้นแม่พันธุ์ต้องได้รับอาหารครบ “เพื่อให้ตาแข็งแรง-สะสมอาหารในเนื้อเยื่อสูง”
| ข้อควรทำ | หลีกเลี่ยง | หลีกเลี่ยง |
|---|---|---|
| ช่วง | สูตรปุ๋ย/ธาตุอาหาร | จุดประสงค์ |
| หลังตัดแต่งกิ่ง | 15-15-15 หรือ 16-16-16 | ฟื้นฟู แตกยอดใหม่ |
| ยอดเริ่มแก่ (เตรียมตอนหรือเสียบยอด) | 13-13-21 หรือ 12-12-24 | เพิ่มความสมบูรณ์เนื้อเยื่อ-สะสมแป้ง |
| ทุก 1-2 เดือน | ฉีดพ่นทางใบด้วย Mg+Zn+Fe+Mn+B | เพิ่มความเขียวและสร้างตาดี |
| ปีละ 1 ครั้ง | ปุ๋ยคอกหมักหรือปุ๋ยอินทรีย์ 3-5 กก./ต้น | ปรับปรุงดินและจุลินทรีย์ |
เคล็ดลับ: ต้นแม่พันธุ์ควรมีค่า C/N สมดุล (คาร์บอนต่อไนโตรเจน) เพื่อให้ “ตาไม่อวบเกิน” และ “ออกยอดได้แข็งแรง”
3. การให้น้ำ
• รักษาความชื้นสม่ำเสมอ แต่ไม่แฉะ
• ใช้ระบบน้ำหยดหรือสปริงเกลอร์หัวหมุนละเอียด
• ในฤดูฝนควรยกโคนต้นหรือระบายน้ำออก เพื่อป้องกันรากเน่า
• ถ้าช่วงอากาศร้อนจัด พ่นละอองน้ำยามเช้า/เย็นช่วยลดความเครียดใบ
4. การควบคุมโรคและแมลง
***(สำคัญ) ต้นแม่พันธุ์ต้อง “ปลอดโรค” อย่างแท้จริง
• พ่น เชื้อราปฏิปักษ์ไตรโคเดอร์มา ทุก 15–20 วัน
• พ่นสารป้องกันเพลี้ยอ่อน เพลี้ยไฟ และหนอนชอนใบแบบสลับกลุ่ม
• ล้างใบด้วยน้ำสะอาดหรือจุลินทรีย์สังเคราะห์แสงเพื่อลดคราบไวรัส
• ต้นใดมีอาการต้องสงสัย (แคงเกอร์ / ใบหงิก / ยอดบิด) แยกทันที
5. แสงและสภาพแวดล้อม
• ควรปลูกในที่ได้รับแสงเต็มวัน (อย่างน้อย 6–8 ชม.)
• แต่ควรมีร่มพรางบางส่วน (~20%) เพื่อไม่ให้ยอดอ่อนไหม้
• ถ้าอยู่ในโรงเรือน ควรมีการถ่ายเทอากาศดี ลดความชื้นแฉะ
6. การเลือกและตัดยอดสำหรับขยายพันธุ์
• ใช้ “กิ่งเพสลาด” (กึ่งอ่อนกึ่งแก่) สีเขียวอมเทา เปลือกไม่ช้ำ
• เลือกกิ่งจากรุ่นยอดที่สมบูรณ์ ใบเรียงสวย ไม่มีร่องรอยเพลี้ย
• ถ้าจะใช้ยอดเสียบ ควร “งดน้ำก่อนตัด 1 วัน” เพื่อให้เนื้อเยื่อเข้มข้น
• หลังตัดยอด ควรพ่นสารฆ่าเชื้อ (ไตรโคเดอร์มา/คอปเปอร์) เพื่อกันเชื้อเข้าทางแผล
เทคนิคเสริม (ใช้กับต้นแม่พันธุ์ระดับมืออาชีพ)
• ให้แสงสีแดง 2-3 ชม. ตอนหัวค่ำ เดือนละครั้ง ช่วยกระตุ้นการสร้างตาดี
• ใส่ปุ๋ยชีวภาพจากรำข้าวหมัก เดือนละครั้ง เพื่อเพิ่มจุลินทรีย์ดิน
• พ่นน้ำหมักสาหร่ายทะเล (Seaweed extract) ทุก 20 วัน เพื่อช่วยให้ยอดแตกไวและแข็งแรง
8 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร