“รากมะนาวในตุ้มตอนดูดซับธาตุอาหารได้หรือไม่” คำตอบคือ ได้เพียงบางส่วน และจำกัดมาก จนกว่าจะเกิด “รากจริง” ที่มีขนราก (root hairs) และท่อดูดสมบูรณ์ครับ มาดูเป็นลำดับขั้นตอนทางสรีรวิทยา

1. ช่วงแรกของการออกรากในตุ้มตอน (7–15 วันแรก)

หลังจากขูดเปลือกและหุ้มขุยมะพร้าว พืชจะสร้างเนื้อเยื่อ คอลลัส (callus) ขึ้นมาปิดแผล เซลล์คอลลัสเป็นเพียง “เซลล์เนื้อเยื่อซ่อมแซม” ยังไม่สามารถดูดซับน้ำหรือธาตุอาหารได้ ในช่วงนี้ กิ่งตอนยังคงใช้ อาหารสำรองจากใบและลำต้นเดิม เป็นพลังงานในการงอกราก

สรุป: ช่วงนี้ “รากยังไม่ทำงาน” ดังนั้นต้องคงความชื้นในตุ้มตลอดเวลา

2. ระยะเริ่มสร้างรากขาว (15-25 วัน)

รากขาวเล็ก ๆ เริ่มงอกออกจากคอลลัส โครงสร้างภายในยังเป็น parenchyma ไม่มีท่อไซเล็มและโฟลเอ็มที่สมบูรณ์ จึงดูดน้ำได้เพียงเล็กน้อย แต่ยังไม่สามารถดูดธาตุอาหารได้เต็มที่ ถ้าช่วงนี้ รากแห้งหรือขาดความชื้นระยะนี้ รากจะชะงักทันที

คำแนะนำ: หากตุ้มตอนแห้ง รดน้ำตุ้มให้ “ชื้นแต่ไม่แฉะ” เพื่อกระตุ้นให้รากงอกต่อ

3. ระยะรากพัฒนาเต็มที่ (25-40 วัน)

รากเริ่มเปลี่ยนจาก “รากขาวนุ่ม” “รากขาวอมครีม” โครงสร้างภายในเกิดท่อไซเล็ม-โฟลเอ็ม เริ่มดูดซับน้ำและธาตุอาหารได้จริง หากแกลบเก่าหรือขุยมะพร้าวมีจุลินทรีย์ดี จะช่วยย่อยสารอินทรีย์ให้รากใช้ได้บางส่วน แต่ยังไม่เท่ากับรากที่ลงดินจริง เพราะรากในตุ้มตอนขาดระบบขนรากหนาแน่น (root hairs)

4. หลังปลดตุ้มและลงปลูก

เมื่อรากเริ่มกระจายในดินใหม่ รากขาวปลายยอดจะพัฒนา “ขนราก” จำนวนมาก ซึ่งเป็นส่วนที่ ดูดน้ำและธาตุอาหารหลักของพืชจริงๆ ระยะนี้ต้นจะเริ่มดูดปุ๋ยจากดินได้อย่างเต็มระบบ

ดังนั้น: ในช่วงที่ยังอยู่ในตุ้มตอน รากทำหน้าที่ “เริ่มต้นการดูดน้ำ” แต่ “ยังไม่สามารถดูดธาตุอาหารอย่างมีประสิทธิภาพ”

สรุปเป็นตาราง

33 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร