โรคแคงเกอร์ (Citrus Canker) ที่เกิดบริเวณ ขั้วใบมะนาว เป็นอาการหนึ่งที่พบได้ค่อนข้างบ่อยในมะนาวและส้มตระกูลเดียวกัน เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย Xanthomonas citri subsp. citri มีลักษณะสำคัญดังนี้ครับ

ลักษณะอาการที่ขั้วใบ

• บริเวณ ขั้วใบและเส้นกลางใบใกล้ขั้ว จะปรากฏเป็น แผลนูนเล็ก ๆ สีน้ำตาล มีขอบสีเหลืองเรืองแสงรอบๆ

• แผลจะมีลักษณะคล้าย สะเก็ดนูนแข็ง (corky lesion)

• เมื่อเชื้อรุนแรง อาจลามจากขั้วใบไปตามเส้นกลางใบ ทำให้ใบเหลืองและร่วงก่อนเวลา

• ใบที่ร่วงเพราะเชื้อที่ขั้วใบ จะทำให้ กิ่งสะสมอาหารได้น้อยลง ส่งผลต่อการออกดอก-ติดผล

สาเหตุและปัจจัยเสริม

• เชื้อเข้าสู่ใบผ่าน ปากใบ หรือบาดแผล โดยเฉพาะบริเวณขั้วที่เนื้อเยื่ออ่อนและอมน้ำ

• ฝนตกและลมแรง ช่วยแพร่กระจายเชื้อ

• ความชื้นสูงและน้ำค้างยาวนานเป็นปัจจัยเสี่ยง

ผลกระทบ

• ทำให้ใบมะนาวร่วงมาก ลดการสังเคราะห์แสง

• ใบแก่ใกล้ติดผล หากร่วงมาก อาจทำให้ ผลร่วง ตามมา

• เป็นแหล่งแพร่เชื้อไปยังใบอ่อนและผล

แนวทางจัดการ

1. ตัดแต่ง ใบ กิ่ง ที่มีอาการรุนแรงออกจากสวน

2. พ่นสารคอปเปอร์ (Copper hydroxide, Copper oxychloride ฯลฯ) ช่วงใบอ่อนเริ่มแตก และหลังฝนตกต่อเนื่อง

3. เสริมความแข็งแรงต้นมะนาว ด้วยปุ๋ยโพแทสเซียม–แคลเซียม เพื่อให้ผนังเซลล์ใบแข็งแรง ต้านทานการเข้าทำลาย

4. จัดการสวน ลดความชื้นเกิน เช่น ตัดแต่งกิ่งให้โปร่ง ระบายน้ำดี

5. พ่นชีวภัณฑ์ เสริม เช่น บาซิลลัส (Bacillus subtilis) ช่วยยับยั้งเชื้อสาเหตุ

12 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร