การคายน้ำทางใบของมะนาว เป็นกระบวนการที่ต้นมะนาวระบายไอน้ำออกจากใบ เพื่อควบคุมสมดุลน้ำ อุณหภูมิ และช่วยการลำเลียงธาตุอาหารจากรากขึ้นไปครับ

1. กลไกการคายน้ำของมะนาว

• ปากใบ (Stomatal transpiration)

• ใบมะนาวมีปากใบเล็ก ๆ อยู่ที่ด้านท้องใบเป็นส่วนใหญ่

• เมื่อปากใบเปิด น้ำในรูปไอน้ำจะระเหยออกไป → ดึงให้น้ำจากรากเคลื่อนขึ้นมาตามท่อน้ำ (xylem)

• เป็นช่องทางคายน้ำหลัก (มากกว่า 80–90%)

2. การคายน้ำผ่านผิวใบ (Cuticular transpiration)

• น้ำระเหยผ่านผิวใบโดยตรง แต่มีปริมาณน้อยมาก เพราะใบมะนาวมี cuticle หนาและมันเงา → ลดการสูญเสียน้ำ

3. การคายน้ำผ่านเลนทิเซล (Lenticular transpiration)

• เกิดที่รูเล็ก ๆ บนกิ่งหรือลำต้น เรียกว่าเลนทิเซล

• มีส่วนน้อยมากเมื่อเทียบกับการคายน้ำทางปากใบ

ปัจจัยที่มีผลต่อการคายน้ำ

1. สิ่งแวดล้อม

• อุณหภูมิสูง คายน้ำมากขึ้น

• แสงแดดแรง ปากใบเปิดกว้างเพื่อสังเคราะห์แสง คายน้ำมาก

• ลมแรง เร่งการระเหย

• ความชื้นอากาศต่ำ คายน้ำมาก

2. สภาพต้นมะนาว

• ต้นที่รากสมบูรณ์ ดูดน้ำดี คายน้ำได้ปกติ

• ถ้าดินแห้งหรือรากเสีย ปากใบจะปิดเร็ว ลดการคายน้ำและหยุดการสังเคราะห์แสง

ประโยชน์ของการคายน้ำ

1. ดึงน้ำและธาตุอาหารจากราก ส่งไปยังใบ ดอก และผล

2. ระบายความร้อน ลดอุณหภูมิของใบ

3. ช่วยรักษาความดันน้ำในเซลล์ (turgor pressure) ทำให้ใบไม่เหี่ยว

สรุป

การคายน้ำของมะนาวเกิดขึ้นเกือบทั้งหมดทาง ปากใบที่ด้านท้องใบ มีบทบาทสำคัญในการลำเลียงน้ำและอาหาร รวมถึงการรักษาความสมดุลน้ำของต้น

7 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร