ต้นมะนาวแก่หลายปี “ฟื้นฟูได้” ครับ โดยเฉพาะถ้า “ระบบรากยังมีชีวิต” และ “ลำต้นหลักยังไม่กลวงหรือผุ” เพราะต้นมะนาวมีความสามารถในการ แตกยอดใหม่ และ “งอกกิ่งทดแทน” ได้ดีถ้าได้รับการดูแลอย่างเหมาะสม

ลักษณะของ “ต้นมะนาวแก่” ที่ยังฟื้นฟูได้

• ลำต้นยังแข็งแรง ไม่กลวง ไม่ผุ

• รากยังไม่เน่า แม้จะเดินช้าหรือไม่แตกฝอย

• มีกิ่งแห้งแต่ยังเหลือกิ่งเขียวเล็กน้อย

• มีการแตกยอดบ้าง แม้จะช้า

ฟื้นฟูยากหรือไม่คุ้มกรณีใด?

• ลำต้นผุ โคนต้นกลวง มีราเส้นใยหรือยางไหล

• ระบบรากเสียหายมากเกิน 70%

• โดนโรครากเน่าต่อเนื่องหลายปี

• เป็นพันธุ์ไม่ทนทาน อายุเกิน 7–10 ปีโดยไม่มีการตัดแต่งเลย

ถ้ารากยังดี → ฟื้นได้ แต่ถ้าราก-ลำต้นหลักเสียหมด → ควรปลูกใหม่หรือเสียบยอด

แนวทางฟื้นฟูต้นมะนาวแก่ ทีละขั้นตอน

ขั้นที่ 1: ตัดแต่งกิ่ง

• ตัดกิ่งแห้ง กิ่งแก่ กิ่งเป็นโรคออกให้หมด

• เหลือกิ่งที่แข็งแรงและมีเปลือกสีเขียวไว้

• อย่าตัดจนเตียน ควรเหลือกิ่งไว้กระตุ้นยอดใหม่

ขั้นที่ 2: กระตุ้นระบบราก

• พรวนดินรอบโคนต้นให้โปร่ง ลึก 5–10 ซม.

• ใส่ปุ๋ยคอก + ขี้ไก่อัดเม็ด + แกลบดิบรอบโคน

• รดด้วยน้ำหมักหน่อกล้วย/มูลวัว 1–2 สัปดาห์

• เติมไตรโคเดอร์มา → ป้องกันรากเน่า และช่วยฟื้นราก

ขั้นที่ 3: ดูแลน้ำ–แสง–ดิน

• ให้น้ำ สม่ำเสมอแบบเบา ๆ ทุก 2–3 วัน (อย่าให้น้ำท่วม)

• ปรับสภาพดินด้วยหินแร่หรือโดโลไมต์ ถ้า pH ไม่สมดุล

• อย่าให้วัชพืชบังแสงใต้โคนต้น

ขั้นที่ 4: เสริมอาหารทางใบและกระตุ้นยอด

• พ่นฮอร์โมนไข่ + น้ำหมักผลไม้สุก ทุก 7 วัน

• พ่นแคลเซียม–โบรอน + ธาตุรอง ช่วยใบหนา ยอดโต

• ใส่ปุ๋ยสูตรสะสมอาหาร (8-24-24 หรือ 13-13-21) ทุก 30 วัน

ขั้นที่ 5: ฟื้นตัวจนแตกยอดแล้วค่อยเร่งดอก

• หลังจากต้นแตกยอดใหม่ 3–4 ชุด → ค่อยเข้าสู่แผนเร่งดอก

• หากต้นอ่อนแอ ไม่ควรเร่งดอกทันที เพราะจะทำให้โทรมซ้ำ

ทางเลือกเสริม:

การเสียบยอดบนต้นแก่

• หากต้นแก่แต่รากยังดี → ตัดโคนเหลือ 1 คืบ แล้วเสียบยอดพันธุ์ดี

• ได้ต้นใหม่เร็วกว่าเพาะเมล็ด และรากระบบเดิมยังใช้งานได้

ตัวอย่างโปรแกรมฟื้นฟู 2 เดือนแรก

สรุป:

ต้นมะนาวแก่ “ยังฟื้นได้” ถ้า… รากไม่เสีย ลำต้นไม่ผุ ได้รับการดูแลอย่างต่อเนื่อง

24 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร