บีที (Bacillus thuringiensis) หรือเรียกสั้นๆ ว่า Bt คือจุลินทรีย์ที่ใช้ควบคุมแมลงศัตรูพืช โดยเฉพาะ หนอนชนิดต่างๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ เป็นหนึ่งในชีวภัณฑ์ที่นิยมมากในการเกษตรอินทรีย์และเกษตรปลอดสารพิษ

ข้อมูลพื้นฐานของ Bacillus thuringiensis (Bt)

• เป็นแบคทีเรียแกรมบวกที่พบทั่วไปในดิน

• ผลิตโปรตีนพิษ (Cry toxin) ที่เฉพาะเจาะจงต่อหนอนบางชนิด

• เมื่อหนอนกินเข้าไป → สารพิษทำลายเยื่อบุลำไส้ → หนอนหยุดกินและตายใน 1–2 วัน

• ไม่มีผลกับแมลงที่ไม่ใช่กลุ่มเป้าหมาย, คน, สัตว์เลี้ยง และสิ่งแวดล้อม

แมลงศัตรูพืชที่ Bt ควบคุมได้ดี

• หนอนเจาะสมอผล

• หนอนหนังเหนียว

• หนอนกระทู้หอม / หนอนกระทู้ข้าวโพด

• หนอนชอนใบ (ได้ผลเมื่อใช้ก่อนหนอนชอนไช)

• หนอนผีเสื้อกลางคืนส่วนมาก

ลักษณะการออกฤทธิ์

วิธีใช้ Bt ให้ได้ผลสูงสุด

1. พ่นในระยะหนอนเล็ก

• ยิ่งหนอนเล็ก → ยิ่งได้ผลดี

• ไม่ควรรอให้หนอนโตหรือทำลายพืชแล้ว เพราะ Bt ออกฤทธิ์ช้า

2. พ่นตอนเย็นหรือเช้ามืด

• แสงแดดแรงจัดทำลายเชื้อ Bt ได้

• หลีกเลี่ยงพ่นช่วงฝนตกหรือฝนใกล้มา

3. ใช้สารจับใบร่วมด้วย

• เช่น น้ำส้มควันไม้, น้ำมันพืช, สบู่ชีวภาพ → ช่วยให้ Bt เกาะติดใบดีขึ้น

4. พ่นต่อเนื่องทุก 5–7 วัน

• โดยเฉพาะในฤดูฝนหรือช่วงที่มีใบอ่อน

• เพราะ Bt เสื่อมเร็ว (ไม่คงอยู่บนพืชนาน)

ข้อควรระวัง

• ไม่ผสม Bt กับสารเคมีฆ่าแมลง เพราะจะฆ่าเชื้อ Bt ไปด้วย

• เก็บ Bt ให้ถูกต้อง: หลีกเลี่ยงแสงแดด ความร้อน เก็บในที่เย็น

• ไม่ใช้เกินอัตรา ไม่ได้ช่วยให้เห็นผลเร็วขึ้น แต่เปลืองและอาจสะสมสิ่งตกค้างที่ไม่จำเป็น

อัตราการใช้ทั่วไป (แบบน้ำ)

• Bt ชนิดน้ำ: 20–40 ซีซี / น้ำ 20 ลิตร

• พ่นให้เปียกทั่วทรงพุ่ม โดยเฉพาะบริเวณใบอ่อนและใต้ใบ

เสริมประสิทธิภาพด้วย

• พ่นร่วมกับ น้ำหมักสมุนไพรไล่แมลง (เช่น พริก+กระเทียม) เพื่อไล่แมลงอื่นที่ Bt ไม่ควบคุม

• ใส่น้ำตาลเล็กน้อย (1–2 ช้อนโต๊ะ/น้ำ 20 ลิตร) → ช่วยให้หนอนกินใบเพิ่มขึ้น

321 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร