สารตกค้างที่ติดไปกับผลมะนาว ส่วนใหญ่เกิดจากการใช้สารเคมีในการปลูก เช่น ยาฆ่าแมลง, ปุ๋ยเคมี, และ สารป้องกันโรคพืช ซึ่งหากใช้ไม่ถูกวิธี หรือไม่เว้นระยะก่อนเก็บเกี่ยว อาจทำให้มีสารเคมีตกค้างบนเปลือกหรือแม้แต่ภายในเนื้อมะนาวได้

สารตกค้างที่พบบ่อยในมะนาว

1. ยาฆ่าแมลง (Pesticide Residues)

• เช่น คาร์บาริล (carbaryl), ไดอะซินอน (diazinon), คลอร์ไพริฟอส (chlorpyrifos) มักฉีดพ่นเพื่อป้องกันเพลี้ย หนอน แมลงวันทอง ฯลฯ

• หากใช้ใกล้วันเก็บเกี่ยวจะมีสารตกค้างสูง โดยเฉพาะบนผิวเปลือก

2. ยาป้องกันเชื้อรา (Fungicides)

• เช่น แมนโคเซบ (mancozeb), ไดโฟลาแทน (difolatan) ใช้ป้องกันโรคแคงเกอร์ หรือโรคจากเชื้อราในมะนาว

• บางชนิดมีสารที่ห้ามใช้กับพืชกินผล

3. ไนเตรต/ไนไตรต์ จากปุ๋ยเคมี

• หากใส่ปุ๋ยไนโตรเจน (เช่น ยูเรีย, แอมโมเนียมซัลเฟต) มากเกินไป อาจสะสมไนเตรตในผลมะนาวได้บ้าง โดยเฉพาะในกรณีที่เก็บเกี่ยวเร็ว

อันตรายจากสารตกค้าง

• สะสมในร่างกาย → อาจเสี่ยงต่อ ระบบประสาท ตับ ไต หรือแม้กระทั่ง ก่อมะเร็ง

• มีผลกระทบต่อผู้บริโภค โดยเฉพาะเด็กเล็ก สตรีมีครรภ์ และผู้มีภูมิคุ้มกันต่ำ

วิธีลดสารตกค้างจากมะนาว (สำหรับผู้บริโภค)

1. แช่น้ำผสมน้ำส้มสายชู หรือ เบกกิ้งโซดา ประมาณ 10–15 นาที แล้วล้างน้ำสะอาด

2. ล้างด้วยน้ำไหล 2–3 ครั้ง ก่อนปอกหรือหั่น

3. ปลูกกินเองแบบอินทรีย์ หากมีพื้นที่

วิธีป้องกันสารตกค้าง (สำหรับเกษตรกร)

• ใช้สารเคมีเท่าที่จำเป็น และ เว้นระยะก่อนเก็บเกี่ยว (PHI) ตามฉลากแนะนำ

• หันมาใช้ สารชีวภาพ เช่น บาซิลลัส, เชื้อราไตรโคเดอร์มา, น้ำหมักสมุนไพร

• ผสมการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ ลดการพึ่งพาปุ๋ยเคมี

4 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร