“แอนโทไซยานิน (Anthocyanin)” ไม่ได้เป็นเพียง “สารสีม่วง” เท่านั้น แต่ยังเป็น สารต้านอนุมูลอิสระ (Antioxidant) ที่มีบทบาทสำคัญในการ ป้องกันความเสียหายของเซลล์พืชจากเชื้อโรค รวมถึง แคงเกอร์ (Citrus canker) ด้วย จะสังเกตได้ว่า มะนาวที่ต้านทานโรค อย่างตระกูลแป้นพิจิตร มีการสะสม แอนโทไซยานินมาก ดูจากยอดอ่อนมักพบบ่อยๆ ว่ายอดอ่อนจะมีสีเขียวอมม่วง เดี๋ยวผมอธิบายเชิงลึกแบบเข้าใจง่ายครับ

1. แอนโทไซยานินคืออะไร

• เป็นสารในกลุ่ม ฟลาโวนอยด์ (Flavonoid pigments)

• พืชจะสร้างขึ้นมากเมื่อเจอ ความเครียด (Stress)

• อุณหภูมิต่ำหรือร้อนจัด ขาดน้ำ ถูกเชื้อโรค หรือแมลงทำลาย มีแสง UV มาก

หน้าที่หลักของมันคือ ช่วยปกป้องเนื้อเยื่อพืชจากการถูกทำลายด้วยออกซิเดชัน และ เสริมภูมิคุ้มกันตามธรรมชาติของพืช

2. กลไกที่ “แอนโทไซยานิน” ต้านโรคแคงเกอร์ได้ทางอ้อม

• แม้แอนโทไซยานิน ไม่ฆ่าเชื้อแคงเกอร์โดยตรง

• แต่ช่วยให้พืช “ต้านทานได้ดีขึ้น” ผ่าน 3 กลไกหลัก

(1) ลดการเกิดออกซิเดชันในเซลล์ใบ

• เชื้อ Xanthomonas citri (ตัวก่อโรคแคงเกอร์) จะกระตุ้นให้เกิด “ออกซิเดชัน” ในบริเวณใบ

• แอนโทไซยานินช่วย ดูดซับอนุมูลอิสระ (ROS) ทำให้เซลล์ใบไม่ตายเร็ว

• ส่งผลให้ ใบไม่เกิดแผลแตกหรือจุดนูนง่าย

(2) เสริมผนังเซลล์ให้แข็งแรง

• งานวิจัยพบว่าแอนโทไซยานินกระตุ้นการสร้าง ลิกนิน (Lignin) และ เพกติน (Pectin)

• ช่วยให้ผนังเซลล์หนาขึ้น เชื้อโรคเจาะเข้าได้ยากขึ้น

• เหมือนพืชสร้าง “เกราะป้องกันธรรมชาติ”

(3) เป็นสัญญาณกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกัน (Systemic Resistance)

• เมื่อพืชมีระดับแอนโทไซยานินสูง จะส่งสัญญาณให้ยีนต้านทาน (Resistance genes) ทำงาน

• ยีนพวกนี้ช่วยให้พืชหลั่ง “ไฟโตอเล็กซิน (Phytoalexin)” และ “เอนไซม์ต้านเชื้อแบคทีเรีย” ออกมา

• กล่าวคือ แอนโทไซยานินเปรียบเหมือน “สัญญาณเตือนภัย” ให้พืชเตรียมรับมือโรค

3. วิธีเสริมให้พืชสร้างแอนโทไซยานินมากขึ้น

• ถ้าคุณต้องการให้ต้นมะนาว “มีภูมิต้านแคงเกอร์ดีขึ้น” ตามธรรมชาติ สามารถกระตุ้นให้พืชสร้างแอนโทไซยานินได้โดย

สรุปสั้นๆ

11 @สงวนสิขสิทธิ์โดย สวนมะนาวท้ายไร่ จังหวัดพิจิตร